ေဖ်ံလြဟ္ကႝု ဒပ္မင္ပယ်ဳႝ သာ္လုႝမေတဿင္တှဟ္ျခာေရာ

''ေသှာဝ္တိဿဂွ္ ဒပ္ပှာန္မြဲဓဝ္ေဟင္ႏြံ၊ ဂေကာံရပ္လြဟ္ဖအိုတ္ ဒးမံင္သဿဝ္တဲသကိုပ္ဝန္ေဇှာ္၊ ဒပ္ပှာန္ပု႙ဂွ္ ဒးပအပ္ကုႝေဍံ၊ ဒပ္ပှာန္ပု႙ဂွ္ ေဍံကုႝတိုန္ဘာေဍံ၊ ဒပ္ပှာန္ေဍံစုတ္ပႜဲပု႙၊ ဒွ္အာေကာန္ရဲေဍံေဏာင္၊ ေဍံဗဇုႝဇကုကုႝဇကုေဏာင္၊ ဒုင္တဲဟြံေထက္၊ ဟြံဂပ္ဝ္ပုဟ္၊ ယဝ္ဒုင္တဲမဂး လကၠရဵပု႙ေကၜာန္မုဟြံဂြံရ၊ ရဲႏြံအပႜဲဍဳင္တအ္ မုဟြံဒးေစက္တမ္႐ုိဟ္ဂွ္တုဲ မိက္ဂြံလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲေလဝ္လုပ္၊ ဢဂွ္ရညးတအ္ေကၜာန္ဂြံ၊ ပု႙လုပ္မဂး ဒးေစက္တမ္႐ုိဟ္ဂၜိဳင္၊ ေတာ္ဟြံကိတ္၊ ပု႙ဟုီအေရဝ္ေက်ဝ္ေက်ဝ္ ဟြံပေလဝ္ေသှာဝ္မဂး ပု႙ဟြံလုပ္ပုဟ္၊ ေဗာ္ပု႙ကုႝဒပ္္ပှာန္ပု႙ ဟြံဒုင္ပလုီပုဟ္၊ ေပဲါရုဲမာဲဏံ ဗုီေဍံဖန္ဟြံလုပ္မဂး ဒးကေလင္ပန္ေဏာင္၊ အဝုႝပေရင္ဍဳင္ ကြာန္ဇကုဟဿဲေတွ္ သွ္လိက္ဗတ္မန္ေလဝ္ဟြံဂြံ အဝုႝပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂွ္ အဓိကေဇှာ္အိုတ္'' ဂလာန္ဝြံဂွ္ ဒွ္ဂလာန္အသမ္ပါင္ ညးအုပ္ကာ နာနာေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ နာဲဟံသာမဟုီကၜဳင္လဝ္ ပဲႜဂိတုၾတဵ၊ သှာံ(၂၀၀၉) ေတံ ပႜဲကဿိန္ဍဳင္အေမရိကာန္ ကုေကာန္ဂကူမန္တအ္ရ။
လစြံစိုတ္ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ ပႜဲကုႝေပဲါ႐ုဲမာဲအလုႝအသ႘ကုီ၊ ဒပ္မင္ ပယ်ႝဳကီု၊ ပေရင္ဒတူလိုင္ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ ပစၥဳပၸန္ဝြံကုီ ေဍံျပာကတ္ ဒဿံင္တုဲတုဲရ။ အၾကာေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿကုႝအလုႝအသ႘ ပေရင္ဆက္ေဆာံ သြက္ဂြံၾကံင္မၛိဳဟ္အာရႏြံဂွ္တုဲ အခိင္လုႝကှံကတဵအိုတ္၊ စိုပ္ဍာ္ဒစိတ္ေရာဂွ္ ညးမြဲကုီ ဟုီေတာ္ဆဟြံမာန္ရ။
ယဝ္ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ ဟြံလုပ္ဒုင္႐ုဲမာဲမၢး (ဝါ) ဟြံဒုင္တဲဒပ္မင္ ပယ်ႝဳမၢး ပေရင္ဒုိအ္ပန္ေပွာ္ဂွ္ လုီဒွ္မာန္ဍာံဍာံဟာ။ ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ ဟုီပတိတ္လဝ္ဂလာန္တဲုတုဲကၜဳင္ေတံဂွ္ ယဝ္အလုႝအသ႘ဗဿာ ဟြံပန္ညး တအ္ကၜာမၢး (ဝါ) အလုႝအသ႘ပှာန္ ဟြံဖံက္ပကဝ္တင္တုပ္စိုတ္ ဒိုအ္ပန္ေပွာ္မဂး လပၚညးတအ္ ဟြံပန္ေပွာ္ကၜာ (ဝါ) ဟြံဖံက္ပကဝ္ တင္တုပ္စိုတ္ဂွ္ကၜာေရာင္။ နကုႝေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ မိက္ဂြံလဵထၐးကုႝ ညးဂၜးတိတအ္ ဒဒွ္ရ ညးတအ္ႏြံပဿိက္ကုႝ ဓဝ္ၐိုဟ္လလံေဇတ္ေဇတ္၊ ဟြံေသင္ကုႝစံင္ဗဂုႝပဿတ္ ပှာန္အပႜဲဍဳင္ကၜာရ။ ဟုီမြဲနဲပၜန္မၢး နကုႝေဗာ္ဍဳင္မန္ တိဿ တဟင္ဒဿံင္ ပေရင္ၐိုဟ္လလမ္ ေကုာံ ပေရင္သိုက္သၜိင္ဖဲသအ႘ သြက္ေကာန္ညးဍဳင္မန္တအ္ရ။ နဲကဲပကုီပရာပ္ ဆီပၚဍာ္ေဇြာဝ္ဂွ္ ဒွ္နဲကဲဟြံဂပ္ဂဝ္ စကာပဲႜေခတ္ဏံဂွ္တုဲ ျပသှာဟိုတ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ တအ္ဂွ္ ဂပ္ဝ္ဒးေသာင္ကလး သ႘ကၜ႘ပည႘ပညပ္ေကတ္ ပႜဲခုင္ေရာင္ဂွ္ ညးတအ္ ဟုီကၜဳင္ဒဿံင္အဆက္က္၊ ခ်ဴဓမံက္ကၜဳင္ဒဿံင္အဆက္က္ဂွ္ ဂြံလၛတ္ေကတ္ရ။ နကုႝညးတအ္ တိုန္စိုပ္သဘင္သ႘ကၜ႘ ေအန္သ႘နအဖတုဲ လုပ္ကၜဳင္ပႜဲဝိုင္ခုင္ ဘိုင္ခ်ဴဓဇက္ေသှာဝ ္ဥပေဒသဇုိင္ ဂြံဒွ္ခိုဟ္ခုိဟ္ သြက္ဂြံဒွ္ ဒတုဲဖုႝကဿိန္ဍဳင္ အနာဂတ္ဂွ္ အိုတ္ေကှာတ္ ေကၜာန္ဟြံဂြံတုဲ စုႝကုႝဒးဆုတ္ေကၜံလဂံါဇိုင္ဂွ္ ဂြံလၛတ္ေကတ္ရ။ ၾကဵႏူဒိုအ္ပန္ေပွာ္တုဲဂွ္ ကႜိဳပ္သကိုပ္ေဗာ္ဍဳင္ မန္တိဿတအ္ သုီအာဆုႝဂဗကုႝ ကႜိဳပ္သကိုပ္ေဗာ္ ေအန္ေအဝ္ဒ႘ဂမၜိဳင္ကုီရ။ ဆဂး အလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာ ဟြံဒးဂှပ္ တာ ဒှာကၜဳင္ရ။
တင္နင္သက္သ႘သာဓက အလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာ ဟြံလဂူတပ္တး လတူေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿဂွ္ သှာံဟြံလအ္ကၜဳင္ဏံ ဂြံဆုႝေကတ္ျပာျပာကတ္ ကတ္ ဗြဲမဂၜိဳင္ရ။ ပႜဲဂွ္ ရပ္ထိင္ေကာန္ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ မဗက္ၾသန္ထံက္ပင္ သြက္ေဗာ္ကုီ၊ ေစာဲဂဗုတ္ပတိုန္အမႈ ကုနာဲယကၡ ေကုာံ နာဲဆီဂကူတုဲ ဟြံဗလးပတိတ္ကုႝကုီ၊ လြ႘ေကတ္လဝ္ နာဲအံင္နာင္ကုီ၊ ေစာဲဒုဟ္ကုညး အုပ္ကာနာနာ ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ နာဲဟံသာကုီ၊ လုပ္စိုပ္တိဍာ္ေဗာ္ဍဳင္ မန္တိဿ နကုႝစိုတ္ဟြံလဂူတပ္တးကုီ၊ ဒက္ပတန္ပတိုန္ ဒပ္ပှာန္စုႝဒှာကြာန္ သြက္ဍာ္ဇမၜိင္ ဂြံလုိန္ပိန္ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ အနာဂတ္ေတံကုီ၊ လုပ္ ေကတ္လဝ္ဒှာဲ သိုင္ပတန္ပတိုန္လဝ္ဒပ္ပှာန္ ညံင္ရဵပႜဲကြာန္ေခါဇာကုီ၊ ဓရတ္ကုႝသၸဒပ္မင္ပယ်ႝဳ မတုပ္သဿဟ္ကုႝေဖ်ံလြဟ္ ညံင္ေခတ္ေဗာ္ပၜတရဵ ေတံကုီ မပတံသာ္ဝြံဂမၜဳိင္ ဂြံဆုႝေကတ္ရ။
မြဲလပၚပၜန္ဂွ္ ထပက္ကၜာ္အၾကာ ေဗာ္ဒိုအ္ပန္ေပွာ္ေကာန္ ဂကူတအ္တုဲ လုပ္သီဒပ္၊ ျပိဳက္ဂစိုတ္ကႜိဳပ္သကိုပ္ပှာန္ဂမၜိဳင္၊ လုပ္ ၐက္ေၐတ္တိဍာ္ ေဗာ္မဒိုအ္လဝ္ပန္ေပွာ္ဂမၜိဳင္၊ ကၜတ္ဂစိုတ္ကႜိဳပ္သကိုပ္ ပှာန္ လညာတ္ဟြံေကဝ္ ပႜဲေဍံတအ္ဂမၜိဳင္၊ ပတိုန္ဒုဟ္ ကုေဗာ္မဒိုအ္ လဝ္ပန္ေပွာ္တအ္ ပါလုပ္ေကၜာန္ပတိတ္ ကူသာန္ဘိင္ဂမၜိဳင္၊ ဗလးဏာ ေကာန္ဂကူဗဿာ ကုႝအာေဖ်ံသဇိုင္ ဒက္ပတန္ဘဝ ပဲႜတိဍာ္ေကာန္ ဂကူဂမၜိဳင္ ညံင္ရဵပႜဲဍဳင္မန္၊ ရေခင္ဂမၜိဳင္ကုီ မပတံသာ္ဝြံ ဂြံဆုႝေကတ္ပၜန္ရ။ သက္သ႘သာဓက နအဖဟြံလဂူ ပႜဲေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿကီု၊ ေဗာ္ေကာန္ဍဳင္ အေရင္တှဟ္တအ္ကုီဂွ္ ဍိဳက္ေပင္ဒဿံင္ဂွ္တုဲ အကာဲအရာဝြံ ဌာနပ႐ိုင္ ေကာန္ဂကူ မေဖ်ံသဇိုင္ ပႜဲဍဳင္ဇိုင္ဝုတ္ဒိုဟ္ဗဿာဂမၜိဳင္ ခ်ဴဓမံက္လဝ္ အိုတ္ဂွ္တုဲ ဗွ္လၛတ္ေကတ္ ပႜဲဝိပ္သာ္ဗ႘ေအန္အာင္ မဒွ္ဌာနပ႐ိုင္ပံင္ေကာံ ေကာန္ဍဳင္ဗဿာဂွ္မာန္ရ။
အလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာဂွ္ ေဍံပေကာံပေကဝ္လဝ္လြဟ္၊ ကၞင္က်ာ ဂတာပ္ေခတ္နာနာသာ္ဂွ္ သြက္ဂြံဘပဠေကာ္ဆဵကုႝ ဍဳင္ဇိုင္ဝုတ္ဒိုဟ္ ၐိုန္ရဟုီကုီေလဝ္ ဆဂး နဇိုင္နတဲဂွ္ ေဍံတုပ္သဿဟ္ကုႝ ေရက္ကအ္စာင္တုဲ ဘပဠဒဿံင္ကှဲဳကုီရ။ အႏၱရာဲမၛးဍဳင္ဂွ္ နအဖတအ္ ဟြံေဖက္ႏူကုႝ အႏၱရာဲ အပႜဲဍဳင္ေရာင္ဂွ္ ဗွ္လၛတ္ရံင္လိက္ နအဖပတိတ္လဝ္တအ္ဂွ္မၢး ဂြံတီေကတ္ လစြံစိုတ္ နအဖေဇတ္ေဇတ္မာန္ရ။ နအဖရာန္လြဟ္၊ ကၞင္က်ာ ဂတာပ္ေခတ္တအ္ဂွ္ သြက္ဂြံစုႝဒှာ ႏူအေမရိကာန္ လုပ္ပလာပ္ပထုဲ၊ ၾကဳက္လုပ္ပလာပ္ပထုဲ၊ ေအန္ဒ႘ယ် လုပ္ပလာပ္ပထုဲ ဒွ္မာန္ဟာ။ ဒွ္ဟြံမာန္ရ။ သြက္ဂြံေကတ္ဇှး ကုေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္ နကုႝပြမေဝင္ ပှာန္စိုတ္ဓါတ္ရ။ လြဟ္ဇကုဟဿဲ လြဟ္ေဍံသုီႏြံဂၜိဳင္ သုီဂတာပ္ေခတ္ ေထင္ေစွ္စိုတ္သာ္ဝြံတုဲ ကႜိဳပ္သကိုပ္ပၜန္ဂတး ေကာန္ဍဳင္အရင္လၛႝဳတအ္ ဖႜိဳန္ေကၜံဇဲဝ႘ရိယ ပၜန္ဂတးတုဲ ဒက္ပတန္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ဒုင္ယ်ံက္ဒွ္ မာန္ကုီရ။ ဗုီဂလာန္ဗဿာတအ္ဟုီဒဿံင္ ''အားမသန္ရင္မာန္ေလွ်ာ့''ဂွ္ ေကာန္ဍဳင္ပု႙ ဒုင္ဂိုင္ေကတ္လဝ္ ႁဇိဟ္ႁဇိဟ္နက္နက္ႏြံကုီရ။ ျဇဟတ္ ဟြံသဿဟ္ရထတုဲ ႀကႝဳဇာဒဿံင္ဂွ္ ဒွ္မှိဟ္ၾကအ္ၾကအ္ ဟြံတီခိုဟ္ပေရံ ဗစာရဏာဟြံေလပ္ရ။ ဟိုတ္ႏူေဖက္ျဇဟတ္နအဖတုဲ ေဗာ္ရပ္လြဟ္ ေဍာတ္ေဍာတ္တအ္ ဟြံဂံင္ကေလင္တိတ္ျဂိဳပ္ ဒွ္မာန္ကုီရ။ နကုႝေဗာ္ဍဳင္ မန္တိဿေလဝ္ ဒး႐ုန္ဂစာန္ သြက္ဂြံကေလင္ပေကာံပေကဝ္ ျဇဟတ္ပှာန္/ လြဟ္ေဇှာ္ကုႝျဇဟတ္ သြက္ဂြံဂံင္တဝ္ေစှဟ္ကုႝ နအဖရ။ သကိုပ္ပှာန္ေဗာ္ ဍဳင္မန္တိဿေၾတံလၛႝဳတအ္ ဟုီပတိတ္ စပ္ကုႝျပိဳင္ျဇဟတ္ပှာန္ကုႝ နအဖဟြံ မာန္ဂွ္ ဂြံမိင္ေကတ္ဒဿံင္ မြဲေႏွံမြဲေႏွံရ။ ဂြံေဖ်ံနအဖဂြံဂွ္ ဒးအာကုႝျဇဟတ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ေရာင္ဂွ္ ဟုီထံက္ထၞးအိုတ္ရ။
ၾတဵစးကုႝေဗာ္ပၜန္ဂတးဇကုတုဲ ပံက္ပတိုန္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ကုီဒွ္၊ ဟြံဂံင္တဝ္ေစှဟ္တုဲ ဒုင္သၸဒပ္မင္ပယ်ႝဳကုီဒွ္ အရာတအ္ဝြံ ဒွ္အရာဒုင္ က်ယ်ံက္ဖအိုတ္ရ။
ေဗာ္ရပ္လြဟ္သြတ္ မျပးဇးဒဿံင္တအ္ဂွ္ ညံင္ဂြံဒွ္အဝယ္လေစ္ွ ျဇဟတ္ကေလင္ဒက္ပတန္ ဍဳင္မိအံက္အပါအံက္ပု႙ဂွ္ ဒးဂိုတ္ဂစာန္ရ။ ညးတအ္ကေလင္ပေလဝ္ဂၜံင္ဍာန္ သြက္မဒွ္ဒတုဲဖုႝ ေကာန္ဂကူမန္ အနာဂတ္မာန္မၢး ေကာန္ဂကူပ႙ု ကေလင္ေ႐ွ္ေသွ္သၸရဵဂဵ ကုညးတအ္ မာန္ေရာင္စဿ႘လဝ္ရ။ ဇကုဇကုညးတအ္ ညံင္ပုင္သဿဴဂြံအးတုဲ ဂြံကေလင္ ပတုဲဖုႝေကာန္ဂကူပၜန္ဂွ္ ဒးဂၜာဲနဲကဲရ။ ဝင္ဇကုပေရံပေရံ သှိင္ဇကုကစံက္ ကစံက္ဂွ္ လၸဆက္ဇိုန္ဏွင္ ပအပ္ျပာပ္ကုႝ ကုေတှာဝ္ဒေတာဝ္တိဿတိဿ တအ္ညိ။ ေဗာ္ဂကူမန္လၛႝဳလၛႝဳတံ ညံင္ဟြံဂြံဒွ္အာ ျဇဟတ္သှဒတန္ကဝ္ နအဖဗဿာဂွ္ ဒးလြ႘ပရာခ်ပ္ဗစာေရာင္။ နကုႝဘဝသဿာပၜန္ဂတး ဇကုဒုင္ လဝ္ဒဒိုက္ သြက္ဂကူသှာံမလအ္လကာဖာဂွ္ ၐိုန္ရသိကၡာႏြံ ဗြဲမဂၜိဳင္ ကုီေလဝ္ ဟိုတ္ႏူပံင္ကုႝနအဖဗဿာ မြဲခ်ိဳန္ခဏတုဲ သိကၡာဇကု ဒးသဝ္ေစွ္အာ အၾကာေကာန္ဂကူဇကုဂွ္ လၸကုႝဒွ္ညိ။ ခ်ိဳတ္တိပုိင္ဂ်ဳိင္ ဍိဳင္ဗတာင္၊ ဍာ္ၐါဍဳင္ပုင္ၐါတၜ လၸသုင္စညိ။ ကေလင္လြ႘ပတိုန္စိုတ္ ဓာတ္သကိုပ္ပှာန္ သရာဲပှာန္ပၜန္ညိ။ ဒးမံင္သဿဝ္တဲ သှဒတန္ကဝ္ဇကုဂွ္ တုပ္သဿဟ္ကုႝ ဘဝခ်ိဳတ္ခ်ိဳတ္၊ ႐ုန္ဂစာန္ဗၜးမၢး ႐ုန္ဂစာန္ညိ။ ပု႙မင္ဒုင္တၜဳင္ဒဿံင္ ညံင္ရဵ ေကာန္ဍဳင္မန္တအ္ ဒုင္တၜဳင္ ''ဗညာဓရာံ''ေရာင္။
ပၜန္ဂတးမန္ဟဿဲမၢး ဗၜးၐးမန္ေရာႏြံမာန္ဟာ။ ပၜန္ဂတးမန္ ေဟင္ ေကတ္ကုႝဗၜးၐးမန္မာန္ရ။ လြဟ္ပႜဲတဲဇကုဟဿဲမၢး ကာလလုႝ စုႝဒှာဂကူဇကု ဟြံမာန္ရ။ အတိုင္အစ႘အဇန္နအဖ ဒးေကၜာန္သၸဗက္မၢး ဂကူမန္ ကာလလုႝ ဟြံဗၜးၐးသဿးဟြံက ဂကူမန္ေလဝ္ ဒးေကၜံကၜက္အာ ဗြဲမျပဟ္မာန္ကုီရ။ အစ႘အဇန္ နအဖဂွ္ ကာလလုႝ ဟြံဒွ္ဂုန္ဖုႝခိုဟ္ဟ္ သြက္ဂကူပု႙ရ။ ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ ကာလလုႝ ဟြံဒုင္သၸဒပ္မင္ပယ်ဳႝ သဿးဟြံက၊ လဿိဳန္ကာလ မံင္တန္ဂတတုဲ ဆက္႐ုန္ဂစာန္အာ ဗၜးၐး ဂကူမန္ လဿိဳန္လဿိဳန္ေရာင္ဂွ္ ပေတွ္ေကတ္လဝ္ ျဇိဳဟ္ျဇိဳဟ္နက္နက္ရ။
ဂကူမန္ဂွ္ ဒွ္ဂကူေဇှာ္ ဒွ္ဂကူမေကင္ပိုင္ျပ႘ကၜဳင္လဝ္ ပႜဲသ ကုတ္သဿဝ္ဍဳင္ဗဿာကုႝ ဍဳင္ေသံလဿဳဟ္ ဂၜိဳင္ကုႝသှာံ၊ ဒ္ွဂကူဍိဳက္ေပင္ကုႝ လိက္ပတ္သဿးဟြံက သုီဒွ္ကၜဳင္ဂကူအဓိက ပရးကၜဳင္လဝ္ သာသနာ ေထရဝါဒ ပႜဲအလုံအာယွဒိုဟ္အဂှဲဝြံကုီေရာင္။ အယာံမာတ္က်လဝ္ ဍဳင္မြဲဓဝ္ဂွ္တုဲ ယဝ္ပု႙ကေလင္ဗၜးၐးပၜန္မဂး စရာဲက်ာ္ၾသ႘ေကာန္ဂကူပု႙ မြဲခ်ိဳန္ခဏဓဝ္ ကေလင္ဂုႝလဟုႝ ညံင္သဿိင္တၛဲ၊ သဿိင္ဂိတုမာန္ပၜန္ရ။ ဟိုတ္ဂွ္တုဲ အဓိကဒးဂိုတ္ဂစာန္ေဇှာ္အိုတ္ တၛဲဏံဂွ္ သြက္ဂြံဗၜးၐး ေဟင္ ဟြံေသင္ကုႝသၸဒပ္မင္ပယ်ႝဳ နအဖေရာင္။ ပႜဲအရာ႐ုန္ဂစာန္ဂွ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တိဿ လဿိဳန္ကာလ အာဂတပၜတရဵ ေကာန္ဂကူပု႙ေရာင္ဂွ္ ပေတ္ွေကတ္လဝ္ ႁဇိဟ္ႁဇိဟ္နက္နက္ရ။ ။

ေကာန္စဵထဝ
ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု ေလဿင္(၅၇)၊ ဂိတုမာတ္ခ်္၊ သှာံ ၂၀၁၀