(၂၀၁၀)ဂွ္ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲေရာင္ ရမ်ာင္ဂမၜဳိင္ျဗဳတမႛဝ္မံင္ စႏူသှာံ(၂၀၀၈)ေတံရ။ အခိင္က်ာေမလံင္နာေဂတ္ ကတႝုဒွ္ပႜဲဍဳင္ဗဿာတဲု အေဃာဍဳင္ကြာန္လီုလာ္စာ္ေထာင္မံင္ ပႜဲကႝုဂိတုေမ(၁၀)ဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ေကၜာန္သၸေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲ သြက္ဂြံထံက္ဂလာန္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္ရ။ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ ပတန္ဍဳင္ဝြံ ေကာ္ဂးတဵ ေသှာဝ္နာေဂတ္ (သှာံ - ၂၀၀၈)ေလဝ္ဂးတဵအိုတ္ရ။ အေဃာေကၜာန္သၸမံင္ ေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲဂွ္ ညးဍဳင္ကြာန္အလုံသီုဖအိုတ္ ထံက္ဂလာန္တုပ္စိုတ္ ကတိုင္ကတိုင္ကမွ္ကမွ္ ဟြံေသင္ရ။ ဗြဲေတဿင္ ေကာန္ဍဳင္အရင္ဂမၜဳိင္ဝြံ ဟြံမိက္ထံက္ဂလာန္ရ။ ကႝုမာဲဒစႝုဒစးရ။ လၛဳႝေဖက္အမိင္ အသံပါင္အာဏာ ေကာန္ပှာန္ညးေကၜာန္ဗဒွ္ ႐ုင္ဆႏၵမာဲတအ္တဲု ဒးစုတ္မာဲ ထံက္ဂလာန္ဂွ္ေလဝ္ ၾကပ္ဒွ္မံင္ အလုံမြဲကဿိန္ဍဳင္ရ။ ဟီုဖဍန္ေထာံတွ္ ေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲညးဍဳင္ကြာန္ဂွ္ ညးဍဳင္ကြာန္လဿိဟ္ဗြဲမဂၜဳိင္ ဟြံတုပ္စိုတ္ေရာင္ဂွ္ ခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္မံင္တဲု အလႝုသ႘ပှာန္တအ္ လေလာင္ၾတးလဝ္ ညးထံက္ဂလာန္ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္(၂၀၀၈)ဝြံ ႏြံမံင္(၉၂)ကႜဳိပ္ကၜံျပင္ေရာင္ဟီုဂွ္ ဒွ္မအေရဝ္လီဠာန္မြဲရ။ ေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲ သြက္ဂြံသၸဒတန္ ေသှာဝ္ဥပေဒဒက္ ပတန္ဍဳင္ဂွ္ တဲုဒွ္အာရ။ ေသှာဝ္ဥပေဒဒက္ပတန္ဍဳင္ဂွ္ စခ်ဴဓဇက္ကၜဳင္ ႏူကႝုသှာံ(၁၉၉၃)ေတံမဒွ္တဲု အပႜဲဂွ္မၢး အလႝုအသ႘ပှာန္ မသၸစှး(ျမန္မာ့တပ္မေတာ္)ဂွ္ ေကတ္လဝ္အေခါင္အရာဂၜဳိင္ႏူကႝု သြက္ဖႝုညးဍဳင္ကြာန္တအ္ေရာင္ ညးဂမၜဳိင္တီလဝ္ ဗြဲေယ်ဘုယ်ရ။ ဣဏအ္ဝြံ ဟုိတ္ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဂြံဒစႝုဒစး ဂြံကႜဳဟ္ဒေမၜံတဵမံင္ အလႝုအသ႘ပှာန္မြဲကီုရ။
အပႜဲကႝုေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ပတန္ဍဳင္ဂွ္ အတိုင္လႝုအသ႘ပှာန္တအ္ မဖန္ဇန္လးလဝ္ဂၜံင္တရဵ (၇) တင္ (လမ္းျပေျမပုံ အဆင့္ (၇)ဆင့္) ဂွ္ သှာံ(၂၀၁၀)ဏအ္မၢး ေကၜာန္သၸတဵေပဲါ႐ုဲမာဲေရာင္။ သြက္ကဿိန္Çဳင္ဗဿာမၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ဝြံ ဒွ္ေပဲါ႐ုဲမာဲ မရႏုက္ကႝု(၁၅)အလန္ မဒွ္ရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲအပႜဲကႝုဍဳင္ဗဿာ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဂွ္ မေကင္ေကၜာန္သၸကၜဳင္ အပႜဲလက္ထက္ အလႝုအသ႘ကဝ္လႝုန႘(ဗ်ိတိယွ) ေကုာံ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္သဿးတဲု ေပဲါ႐ုဲမာဲ မတုဲကၜဳင္လကၠရဵအိုတ္ေတံဂွ္ ေကၜာန္သၸလဝ္ အပႜဲသှာံ(၁၉၉၀)မဒွ္ရ။ အပႜဲကႝုေပဲါ႐ုဲမာဲ(၁၉၉၀)ဂွ္ အပႜဲကႝုလဿိဟ္မှိဟ္ အေခါင္စုတ္မာဲႏြံမံင္(၂၀) ျပေကာဋိကိုတ္ျပင္ဂွ္မၢး လဿိဟ္(၁၅)ျပေကာဋိကုိတ္ျပင္ျပင္ မှိဟ္ဂမၜဳိင္စုတ္မာဲအိုတ္ရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၁၉၉၀)ဂွ္ဝြံ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ေအန္ေအဝ္ဒ႘ (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သၸသၠဳိပ္သၠ)ဂွ္ဂြံ ဇှးေကတ္မာဲကီုေလဝ္ အလႝုအသ႘သၠဳိပ္ပှာန္ဂမၜဳိင္တအ္ ဟြံပအပ္ျပာပ္ကႝု အဝႝုပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ကုေဗာ္ေအန္ေအဝ္ဒ႘ဂွ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဆက္အုပ္ဓုပ္လဝ္ဍဳင္ပၜန္ရ။ ဣဏအ္ဝြံ ထၞးဟိုတ္အလႝုအသ႘ပှာန္ ဒွ္မံင္အလႝုအသ႘ ဟြံလုပ္ေသှာဝ္ မြဲေရာင္ မဒွ္ရ။
စႏူေပဲါ႐ုဲမာဲ သှာံ(၁၉၉၀)တဲု လဿဳဟ္ေပင္ကၜဳင္(၂၀)သှာံ အပႜဲ ကႝုသကၠရာဇ္(၂၀၁၀)ဏအ္မၢး အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖန္ဇန္မံင္သြက္ဂြံ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲ မြဲဝါပၜန္ရ။ ႏူကႝုဒပ္ပှာန္ညံင္ဂြံ အုပ္ဓုပ္အာကဿိန္ဍဳင္ မလုပ္ေသှာဝ္ေစွ္ေစွ္၊ ညံင္ညးဍဳင္သၟာင္ဂြံပေတ္ွေစွ္စိုတ္ ကုအလႝုအသ႘ပှာန္ မလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ေပင္င္ဂွ္ ဂစာန္သၸတဵမံင္ေရာင္ ညးစိုန္သကီုပေရင္ဍဳင္ ကြာန္ဗဿာတအ္ ပၚပဲါဟီုဂးမံင္အိုတ္ရ။ အတိုင္ကႜဳိပ္သၠဳိပ္အလႝုအသ႘ ပှာန္တအ္ မဟီုႀကဳီၾတးမံင္ဝါဒဂမၜဳိင္ ''ႏိုင္ငံေတာ္၏ မ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရး'' ညံင္ရဵသာ္ဏအ္ ဂြံဒွ္ကၜဳင္မာန္ဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ စခ်႘ဒရာင္ဗေဂတ္ ကၜဳင္မံင္ ကေတာဝ္မတ္ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ဂၜဳိင္ကႝုသှာံရ။ ဟီုေသာင္ေသာင္ေတွ္ အဝႝုႏြံပႜဲတဲအလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ညံင္ဂြံတန္ဒွ္ လအ္လကီု၊ ညးဂမၜဳိင္တအ္ ညံင္ဂြံသၸဒတန္စဿတ္သမၱီ ဗြဳိင္အလႝုအသ႘မလုပ္ေသှာဝ္ဂွ္ကီု မဒွ္ရ။
စပ္ကႝုေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)တဲု ညးမစိုန္သကီုပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေကာန္ဍဳင္သၟာင္၊ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေကာန္ဍဳင္ဗဿာဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ ပတိတ္ကၜဳင္မံင္ကိုန္တြံ ႏြံမံင္နာနာသာ္ရ။ ကိုန္တြံညးတအ္ ဗြဲမဂၜဳိင္ဂွ္မၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ 'ပြဗၜးၐးဟြံမြဲတဲု ဟြံလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ေရာင္' ညာတ္ေကတ္ လဝ္သာ္ဏံတဲု လၛဳႝဂွ္ေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ေပှာ္တိတ္သြက ္ဂြံျပံင္သၜာဲေကၜံ ပဋိပကၡပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ပႜဲကဿိန္ဍဳင္ဗဿာ မြဲနဲမြဲဗီုမာန္ေရာင္ သာ္ဏအ္ေလဝ္ ညာတ္ေကတ္ပၜန္ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္အလႝုအသ႘ပှာန္ မေကာ္ဂး ညးေဇှာ္ကဿိန္ဍဳင္ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးသန္းေ႐ႊ) မဂးလဝ္မၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ ဒးဒွ္အတိုင္ ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ပတန္ဍဳင္(၂၀၀၈)ဂွ္တဲု ညံင္ဂြံလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ဂွ္ ေကၜာန္အာေရာင္ ဟီုသာ္ဂွ္ကီုေလဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ကီု၊ ပူဂႝုမဒစႝုဒစးမံင္ တအ္ကီု၊ သီုကႝုပူဂုႝမှဳံပႜဲဗြဳိင္ပှာန္ညးတအ္လၛဳႝဂွ္ ဟြံပေတွ္ေစွ္စိုတ္ေကြံေကြံရ။ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္လၛဳႝ ပေတွ္ေကတ္လဝ္ဂွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ညိဟြံမြဲဗဗြဲဓဝ္ ေရာင္ ခါတ္ေကတ္အကာဲအရာ မဒွ္မံင္တၛဲဏအ္တဲု ဟီုဂးပတိတ္ကိုန္တြံရ။ ဆဂး သဿာခ်ဴလိက္ႏူကႝု သြာင္ပ႐ုိင္အလႝုအသ႘တအ္ဝြံ ညံင္ညးဍဳင္ ကြာန္တအ္ ဂြံထံက္ဂလာန္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ၾတးမံင္ဝါဒ ဟီုဂးတံင္ျဂဲမံင္ အိုတ္ရ။
ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ဟိုတ္ႏူအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဍာ္စိုပ္ကအ္ယီုေၾကပ္ျဂတ္တဲု ဟြံေကၜာန္မံင္ဟြံဂြံ ဒးေကၜာန္ရ။ ဟိုတ္ႏူေဖ်ံလဝ္ဂၜံင္တရဵ ေလဿင္ကေမၜာန္ အပႜဲကႝု Road Map (၇) တင္ဂွ္ကီု၊ ဟိုတ္ႏူျဒဟတ္ ဓ႐ုိဟ္ႏူညး ဍဳင္ကြာန္ကီု၊ ျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ႏူဍဳင္သၟာင္ကီု ႏြံမံင္တဲု အတိုင္ဗီုျပင္ အုပ္ဓုပ္မံင္လဿဳဟ္ဏအ္ဂွ္ ဆက္တဲုအုပ္ဓုပ္အာ ဟြံဂြံရေရာင္။ အလႝုအသ႘ပှာန္ဝြံ စးအသံဓဝ္သခၤါရ ဟြံဂြံရ။ ဒးသၜာဲဗီုျပင္ရ။ လတက္ပေဠာံပှာန္တဲု အုပ္ဓုပ္ဍဳင္ဟြံဂြံရ။ ဒးသၜာဲေသှာ္ရ။ ပႜဲသှာံ(၁၉၉၀)ဂွ္ အလႝုအသ႘နဝတ တအ္ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲတဲုဂွ္ဗက္ ညးဂွ္ဇှးဇှး ညးဂွ္ဂြံမာဲဂၜဳိင္ဂၜဳိင္ရ ဟြံပအပ္ကႝုအဝႝုမြဲသာ္ သၜာဲေထာံမှိဟ္ညးတအ္တဲု အဝႝုဂွ္ဆက္သီလဝ္ အတိုင္ေၾတံဂွ္ပၜန္ရ။ လဿဳဟ္အလႝုအသ႘နအဖ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲဂွ္ေလဝ္ ေကာန္ပှာန္ရာမ္တိတ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ကႝုလတက္ပေဠာံ ကယ်ဳိင္မှိဟ္တဲု ကႝုလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲရ။ ပှာန္ရာံတိတ္တအ္ဂွ္ကီု၊ မှိဟ္ႏူဂေကာံက်ေဖာအ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ကီု ေဍံတအ္ဂွ္ မှိဟ္လၸာ္အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖအိုတ္ရတဲု ဂေကာံေဍံတအ္ ဂြံဂြံဇှးမာဲမာန္ဂွ္ ဇကုဇကုအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ကႝုမံင္ျဇဟတ္ ဓဇက္မံင္ဇုက္ရေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ကၜာဟြံေကၜာန္ဏီဂွ္ သြဟ္မံက္မံင္တဲုတဲုရ။ ေကၜာန္ေပဲါ႐ုဲမာဲဟီုေတွ္ ဂေကာံပေရင္ဍဳင္ကြာန္၊ ဗီုကႝုေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္တစည (တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ) ေကုာံ ဂေကာံပေရင္ဍဳင္ကြာန္တှဟ္တအ္ လုပ္ဒုင္႐ုဲမာဲကီုေရာင္ ၐိုန္ရဟီုလ ေလာင္မံင္ကႝု ပ႐ုိင္ဂမၜဳိင္ကီုေလဝ္ ဂေကာံဗြဲဂမၜိဳင္တံဂွ္ အေခါင္ခ်႘ဒရာင္ သြက္ေပဲါ႐ဲုမာဲ စပ္ကႝုၾတးပ႐ုိင္၊ ေစွ္ပေရင္စႏၵက္တံဂွ္ ေၾကပ္ျဂတ္ဗြဲမေလာန္ရ။
ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ဝြံ တုပ္ညံင္ပၜဳပ္လမ်ဳီကႝု ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္(၂၀၀၈)ဂွ္ကီုရ။ သၛ႘ရံင္ေကတ္ပိုဒ္ေသှာဝ္ အပႜဲေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္(၂၀၀၈)ဂွ္မၢး မှိဟ္သြာင္ဒပ္ပှာန္တအ္ ဂြံလဝ္အေခါင္ခိုဟ္ ဗြဲမဂၜဳိင္တဲု ႏြံမံင္ေစဝ္လၱဴေရာင္ ဂြံညာတ္ေကတ္ရ။ လိက္ေသှာဝ္ဒက္ပတန္ဍဳင္ သှာံ (၂၀၀၈)၊ (အခန္း ၁၄ - ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျပဌာန္း ခ်က္မ်ား) အတိုင္ေဢာံပိုဒ္ (၄၄၁) ဂွ္မၢး စႏူကႝုနအဖတအ္ လေလာင္ၾတး ေထာံ မှိဟ္ထံက္ဂလာန္(၉၂)ကႜဳိပ္ကၜံေရာင္တဲုဂွ္ဗက္ လိက္အုပ္ေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္ဂွ္ ဒွ္အာဒတန္တဲု အပႜဲကႝုေပဲါေကာံ ဓ႐ုီကၜတ္ထဝ္ အလန္ပထမဂွ္ရ အာဏာမတန္ဒွ္ေရာင္သၢးရ။ စႏူလိက္ေသှာဝ္ဒွ္ဒတန္ဂွ္ဗက္ သြာင္ဒပ္ပှာန္ဂွ္ ဂြံပိုင္ျပ႘အာ အဝႝုပေရင္ဍဳင္ကြာန္(၂၅)ကႜဳိပ္ကၜံ တဲုတဲုရေရာင္ ဂြံညာတ္ေကတ္ရ။
တဲုပၜန္ (ေဢာံပိုဒ္ - ၄၄၅)၊ အလႝုအသ႘နဝတ/နအဖတအ္ မေကၜာန္တဲုကၜဳင္လဝ္ ပြဖံက္ပကဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္၊ ပြမဓဇန္ပ်ဲပ်ာံကၜဳင္လဝ္ လၱဴညးဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ညံင္ဟြံဂြံေကတ္အေရဝ္ ကေလင္ေဝင္ဒုဟ္ဟြံမာန္ဂွ္ စႝုဒှာလဝ္ဒုဟ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ရ။ သဘဵျပံင္သၜာဲေကၜာံေသှာတ္ ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္တဿိ တှဟ္မြဲေရာင္ဟီုမၢး ပေရင္ဓမံက္ဓဝ္ဍာံ၊ ပေရင္ကေလင္ပည႘ပညပ္၊ ပြကႝုဒုဟ္ဒဏ္ ညးကလိေလာန္ဒုဟ္ အခိင္မတဲုကၜဳင္ေတံဂမၜဳိင္ မပၱံေလဿင္ကေမၜာန္ ဒးေကၜာန္သၸအခိင္ျပံင္သၜာဲေသှာတ္ဍဳင္ႏြံမံင္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္ လဿဳဟ္ဂွ္ ဒုဟ္ညးတအ္ မၐက္ေၐတ္ေလာန္လဝ္ ႏူအတိက္ေတံဂမၜဳိင္ဂွ္ ညံင္ညးတအ္ ဟြံဒးကေလင္ဒုင္ဒုဟ္ မြဲအလန္ပၜန္ဂွ္ စႝုဒှာလဝ္ တင္ဒုင္လ်ဳိင္ဘဝညးတအ္ နကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၄၅) ဂွ္ရ။
အပႜဲကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၃၆) ဂွ္မၢး ပဿိက္မိက္ဂြံပေဠဝ္ပေလတ္ ေသှာဝ္ဥပေဒေဢာံပိုဒ္ဂမၜဳိင္မၢး ညးစှးကၜတ္ထဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္(၇၅)ကႜဳိပ္ကၜံတအ္ ထံက္ဂလာန္တုပ္စုိတ္မွ ဒးေကၜာန္သၸေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဂြံမာန္ရ။ ဥပေဒမြဲမြဲ ခ်ဴဓဇက္လဝ္တဲုမၢး ဂြံကေလင္ပေဠဝ္ပေလတ္ မြဲအလန္ပၜန္ဂွ္ ဒွ္ဝါတ္ေလာန္ရ။ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ တီလဝ္ဂြန္ဏအ္ဂွ္ရ ညးတအ္ခ်ဴလဝ္ ေဢာံပိုဒ္ေသှာဝ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ကႝုလဝ္ဖ်ဳန္ ဂြးလဝ္လၸာ္ညးတအ္သဿးရ။
အပႜဲကႝု (အခန္ - ၁၀၊ ေဢာံပိုဒ္ ၄၀၄) ဂွ္မၢး ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဒးေ႐ွ္ေသွ္မင္မြဲတဵ ပေရင္ေကင္ကာညးဍဳင္ကြာန္(၃)တင္ မေကာ္ဂး (ဒို႔အေရးသုံးပါး) ဂွ္ကီု ေကုာံ ဒးမင္မြဲသစၥာကဿိန္ဍဳင္ မေကာ္ဂး(ႏိုင္ငံေတာ္)ဂွ္ေရာင္ ဂးလဝ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ လေလာင္ဟီုမံင္ (ႏိုင္ငံေတာ္) ဟီုဂွ္ေလဝ္ မိက္ဂြံေစှာန္ေကတ္ သြာင္ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ရေရာင္ ဂြံဆႝုမံင္မြဲေႏွံေႏွံရတဲု ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ဂွ္ အဝႝုႏြံတြဳႝရေရာင္ တုပ္ညံင္အဓိပၸါယ္သာ္ဝြံရ။
အပႜဲကႝု ေဢာံပိုဒ္ (၄၀၅) ဂွ္မၢး ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဒးဒုင္တဲဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မဍာံေဇတ္ မှဳံကႝုေစဝ္ေပှာန္မဍဳိက္ေပင္ (စစ္မွန္၍စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာဒီမိုကေရစီ)တအ္ဂွ္ေရာင္။ ဒးေဒၢတ္ဗက္ေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္(၂၀၀၈) ေကုာံ ဥပေဒမတန္ဒွ္မံင္လဿဳဟ္ (တည္ဆဲဥပေဒ) ဂွ္ေရာင္ဂးရ။ ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မဍာံေဇတ္ မှဳံကႝုေစဝ္ေပှာန္မဍဳိက္ေပင္ဟီုလဝ္တဲု စႝုကႝုအခိင္လဿဳဟ္ ဗစူလဝ္ဂတႝုလေလာင္ၾတး (ဆိဂနဗဵအရဒ) သဿးရႏြံတဲု စႝုကႝုအခိင္လဿဳဟ္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ေဒၢတ္ဗက္မံင္ဟြံေသင္ရ။ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဗွ္ဒးလိက္တအ္ဂွ္တုဲ မိပ္စိုတ္ထံက္ဂလာန္ဟြံေသင္ သီုကႝုခ်ဟ္မံင္ဍာ္ပါင္ဖ႘ဖ႘ရ။ ပေရင္စလာဘ္ဗဇဵဂမၜဳိင္၊ ဟြံမြဲအေခါင္ဟီုဂးခ်ဴဇန္ဂမၜဳိင္၊ ညးမခ်႘ဒရာင္ပေရင္ေကင္ကာဖႝုမှိဟ္တအ္ဂွ္ေလဝ္ ရပ္စုတ္မံင္ထံင္၊ အာကၜဳင္ေလဝ္ဟြံဗၜးၐးတအ္ဂွ္ ညးေကာ္ခဵစ ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မှဳံေစဝ္ေပှာန္ (အတိုင္လဟီုအလႝုအသ႘ပှာန္လဿဳဟ္) ဂွ္ဟြံေသင္ရ။ ဥပေဒမတန္ဒွ္မံင္လဿဳဟ္ ဂးမံင္ဂွ္ေလဝ္ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဂွ္ အတိုင္ညးေဇှာ္အလႝုအသ႘ပှာန္ ႏြံအသံပါင္ဂွ္ သၸေထာံဥပေဒဖအိုတ္တဲု ကႝုညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ေဒၢတ္ဗက္ဂွ္ ဒွ္မာန္ဟြံေသင္ရ။ ပၛံက္ေတံမၢး ဓမံက္ထၞးေသှာဝ္ေတံတဲု စိုပ္ပၛံက္ဏအ္ပၜန္ ဗက္ဟီုရပ္ထိင္မံင္မှိဟ္ နကႝုေသှာဝ္ဏအ္ပၜန္ရ။ ေသှာဝ္အသံပါင္ အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ဒွ္ေသှာဝ္လဝိင္အာ လဝိင္ကၜဳင္ ညံင္ဂတကၜိက္တဲု လေဆာဝ္မၢးလုပ္တိတ္ လုပ္တိတ္မံင္ ညံင္ကႜဳိပ္အ႐ုတ္ကီုရ။
အပႜဲကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၅၁) ဂွ္မၢး အခိင္ခ်ဴဓဇက္ေသှာဝ္ဥပေဒ ဂမၜဳိင္ဂွ္ကီု၊ ေကင္ကာအုပ္ဓုပ္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္ကီု ဒးေကၜာန္သၸအတိုင္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ေရာင္ ဂးလဝ္ရ။ ဒှာဲဏအ္ဂွ္ မိက္ဂြံေစှာန္ဟီု စပ္ကႝုပေရင္ဒက္ ပတန္ကဿိန္ဍဳင္ ဒပ္ပှာန္တအ္ ညံင္ဂြံပါလုပ္မြဲက႑ကီု(ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရး) ဂွ္ေရာင္။ အပႜဲကႝုေဢာံပိုဒ္ (၄၅၁) ဂွ္ပၜန္ရ ထပ္ကေလင္ခ်ဴလဝ္ သၸဟိုတ္ဒပ္ပှာန္ပါလုပ္ ပႜဲပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂွ္တဲု ႐ုင္ေသှာဝ္လႝုမြဲမွ ပၱဳိန္ဒုဟ္ေဝင္ဂဗုတ္ ဟြံဂြံေရာင္ဂွ္ ဂးလဝ္ပၜန္ရ။ ႐ုင္ေသှာဝ္ဟီုဂွ္ မိက္ဂြံေစှာန္လဝ္ ႐ုင္ေသှာဝ္အိုင္ၿဇ႘ၿဇ႘ ( International Criminal Court) မဒွ္ရ။ အိုင္ၿဇ႘ျဇ႘ဟီုမၢးဂွ္ ဒွ္႐ုင္ေသှာဝ္ဓဝ္ဂၜးကဝ္မြဲတဲု စႏူသှာံ (၂၀၀၂) ဂွ္ ရပ္စပ္သၢဳတ္သြာတ္မံင္ ဂဗုတ္စပ္ကုႝ ပေရင္ဖံက္ပကဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္တအ္ မဒွ္ရ။ အိုင္ၿဇ႘ၿဇ႘ဂွ္ ပံက္လဝ္႐ုင္ပႜဲဍဳင္တ႘ဟုက္ ကဿိန္ဍဳင္ေနဝ္တာလာန္မဒွ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ဂွ္ ေဖက္တကိုတ္မံင္ကႝု ႐ုင္ေသှာဝ္ဏအ္ ဗြဲမေလာန္ေရာင္။ ယဝ္ခါရ ညးတအ္အဝႝုဟြံမြဲရမၢး ညးတအ္ဒးတိုန္စိုပ္ ႐ုင္ေသှာဝ္ဓဝ္ဏအ္ ဗြဲစဿတ္ဨကန္ဂွ္ရ ညးတအ္ဒးစႝုဒှာလဝ္ ဒုဟ္အကုသိုလ္ညးတအ္ ေကၜာန္ကၜဳင္လဝ္အတိက္ဂမၜဳိင္ နကုႝေဢာံပိုဒ္ (၄၅၁) ဏအ္ရ။
ႏူကႝု (ျမန္မာႏိုင္ငံေ႐့ွေနမ်ားေကာင္စီ) တအ္ေလဝ္ ပေကာံပေကဝ္လဝ္ တင္နင္စပ္ကႝု အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖံက္ပကဝ္လဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္ဂွ္တဲု သြက္ဂြံေဝင္ဂဗုတ္ကႝု ညးေဇှာ္ကဿိန္ဍဳင္ မေကာ္ဂး (ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊ) ႏြံရ။ ညးေဇှာ္ဂွ္ ပါလုပ္အာ အပႜဲ႐ုင္ဂဗုတ္တဲုမၢး အဆက္ေတှာဝ္ဒေတှာဝ္ အလုံမြဲဒပ္ပှာန္ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ သြက္ဂြံတိုန္စင္ဇုက္ကအ္ဂွ္ ခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္အာအိုတ္ေရာင္။ ဟိုတ္သာ္ဂွ္ရ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဒးစႝုဒှာလဝ္ဂုဏ္သိကၡာ တင္ဒုင္လ်ဳိင္ ဘဝညးတအ္ နကႝုပိုဒ္ေသှာဝ္ဏအ္တဲု သြက္ဂြံဆက္အာ အာယုက္လမ်ဳီ အဝႝုအာဏာညးတအ္ မြဲအာယုက္လအိတ္တန္ကဝ္ဂွ္ ဒးဖန္ဇန္ညံင္ဂြံ ဇှးမာဲပၜန္ေဟင္ရ။
အပႜဲကႝုေဢာံပိုဒ္(၄၄၂)ဂွ္ပၜန္မၢး ကၜာဥပေဒသဇုိင္ ဟြံဒွ္ဒတန္ဏီ အဝႝုကဿိန္ဍဳင္သီုဖအိုတ္ဂွ္ ဒးႏြံတန္ပႜဲတဲအလႝုအသ႘ နအဖဂွ္ေရာင္ သၢးလဝ္ပၜန္ရ။ အရာဝြံဂွ္ အခိင္မျပံင္သၜာဲ ေသှာတ္အလႝုအသ႘တဿိဂွ္မၢး ပြမဒက္ပတန္ အလႝုအသ႘ခ်ိဳန္ခဏ မေကာ္ဂး (ၾကားျဖတ္အစိုးရ) ဟြံမြဲေရာင္ဂးရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲတဲုဒွ္အိုတ္တဲု ဗီုလႝုပအပ္ဝႝု၊ အခိင္လႝုပအပ္ဝႝု၊ အလႝုအသ႘တဿိ ဂြံလုပ္ကၜာန္ကေမၜာန္ဒှာဲလႝု မပၱံေလဿင္ကေမၜာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဟြံခ်ဴစုတ္လဝ္ အပႜဲလိက္ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ဂွ္ရ။
ရံင္ေကတ္ေဢာံပိုဒ္ ပၱဳိန္ထၞးမတဲုကၜဳင္ေတံဂွ္မၢး အရာအိုတ္သီုဂွ္ သြက္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂြံယီုေလာဲ၊ အာယုက္အဝႝုအာဏာဂြံဆက္ဂၜိင္အာသဿး ေစှာန္လဝ္ႏြံရ။ ယဝ္ကေလင္သၛ႘အာ ေဢာံပိုဒ္စပ္ကႝုေကာန္ဍဳင္ အရင္တအ္ပၜန္မၢး အေခါင္အရာေကာန္ဍဳင္အရင္ဂွ္ ႏြံဆယဿဳအပႜဲလိက္အုပ္သဿးေဟင္ရ။ ဟိုတ္ဂွ္ရ ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ ပတန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) မေကာ္ဂး ေသှာဝ္ဥပေဒ နာေဂတ္ဂွ္ သြဟ္ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ရေရာင္။ သြဟ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ သြက္ပဋိ ပကၡအပႜဲဍဳင္ဗဿာ ဂြံေသာင္ကၜးအာဟြံေသင္ရ။ ထပ္တဲုဗဒွ္ကႝု ပဋိပကၡေဇှာ္ကႝုျဇဟတ္ သြက္အနာဂတ္ေတံရ။ ဟိုတ္ဝြံဂွ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဟြံေစွ္စိုတ္မံင္ကႝု အလႝုအသ႘ပှာန္ရတဲု အလႝုအသ႘ပှာန္ပၜန္ ဂြံဇှးမာဲ သၸအလႝုအသ႘ဍဳင္ပၜန္ေတွ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဘဝဍိက္ဂၜဳဲပှာန္ ဒးဆက္ဂၜိင္အာ မြဲအလန္ပၜန္ရေရာင္။ လကၠရဵေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၅)ေတံ ယဝ္ဒွ္ေကၜာန္ပၜန္မွ ဂြံထပ္႐ုဲစွ္ အလႝုအသ႘တဿိ မြဲအလန္ပၜန္ရေရာင္။ အရာ ဝြံဂွ္ ဟြံခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္ကႜင္ဏီရ။
စႏူအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ လေလာင္ၾတးေထာံ (၉၂%) ကႜဳိပ္ကၜံျပင္ ညးထံက္ဂလာန္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) ေရာင္ဂွ္ဗက္ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ ဟြံဒးလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲေလဝ္ တုပ္ညံင္ဇှးမာဲ (၂၀၁၀) ဏအ္ကီုရေရာင္။ အခိင္လဿဳဟ္မၢး သီုကႝုမှိဟ္အလုႝအသ႘တအ္ တက္ကယ်ဳိင္မှိဟ္တဲု လုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲပၜန္၊ ဂေကာံဇိုင္တဲ အလႝုအသ႘ပှာန္ မပၱံဂေကာံက်ေဖာအ္တအ္ေလဝ္ ပေဠဝ္ပေလတ္ စခ်႘ဒရာင္ စႏၵက္မံင္မာဲ ပၜန္ေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ (၂၀၁၀) ဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ပၜန္ေဟင္ ဂြံဇှးမာဲတဲု အာယုက္အာဝႝုအာဏာပှာန္ သြက္ဂြံဂၜိင္ေသၛာဲအာ နဒဒွ္အလႝုအသ႘ မလုပ္ဗြဳိင္ေသှာဝ္မြဲေရာင္ ညာတ္အာပႜဲေဂြင္မတ္ရ။ သြဟ္ေပဲါ႐ုဲမာဲဂွ္ သၛ႘ရံင္ေကတ္ ေသှာဝ္ဥပေဒနာေဂတ္(၂၀၀၈)ဂွ္ ဂြံမာန္ေရာင္ ပၱိဳန္ထၞးဏာရ။
အပႜဲကႝုေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ပတန္ဍဳင္ဂွ္ အတိုင္လႝုအသ႘ပှာန္တအ္ မဖန္ဇန္လးလဝ္ဂၜံင္တရဵ (၇) တင္ (လမ္းျပေျမပုံ အဆင့္ (၇)ဆင့္) ဂွ္ သှာံ(၂၀၁၀)ဏအ္မၢး ေကၜာန္သၸတဵေပဲါ႐ုဲမာဲေရာင္။ သြက္ကဿိန္Çဳင္ဗဿာမၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ဝြံ ဒွ္ေပဲါ႐ုဲမာဲ မရႏုက္ကႝု(၁၅)အလန္ မဒွ္ရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲအပႜဲကႝုဍဳင္ဗဿာ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဂွ္ မေကင္ေကၜာန္သၸကၜဳင္ အပႜဲလက္ထက္ အလႝုအသ႘ကဝ္လႝုန႘(ဗ်ိတိယွ) ေကုာံ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္သဿးတဲု ေပဲါ႐ုဲမာဲ မတုဲကၜဳင္လကၠရဵအိုတ္ေတံဂွ္ ေကၜာန္သၸလဝ္ အပႜဲသှာံ(၁၉၉၀)မဒွ္ရ။ အပႜဲကႝုေပဲါ႐ုဲမာဲ(၁၉၉၀)ဂွ္ အပႜဲကႝုလဿိဟ္မှိဟ္ အေခါင္စုတ္မာဲႏြံမံင္(၂၀) ျပေကာဋိကိုတ္ျပင္ဂွ္မၢး လဿိဟ္(၁၅)ျပေကာဋိကုိတ္ျပင္ျပင္ မှိဟ္ဂမၜဳိင္စုတ္မာဲအိုတ္ရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၁၉၉၀)ဂွ္ဝြံ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ေအန္ေအဝ္ဒ႘ (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သၸသၠဳိပ္သၠ)ဂွ္ဂြံ ဇှးေကတ္မာဲကီုေလဝ္ အလႝုအသ႘သၠဳိပ္ပှာန္ဂမၜဳိင္တအ္ ဟြံပအပ္ျပာပ္ကႝု အဝႝုပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ကုေဗာ္ေအန္ေအဝ္ဒ႘ဂွ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဆက္အုပ္ဓုပ္လဝ္ဍဳင္ပၜန္ရ။ ဣဏအ္ဝြံ ထၞးဟိုတ္အလႝုအသ႘ပှာန္ ဒွ္မံင္အလႝုအသ႘ ဟြံလုပ္ေသှာဝ္ မြဲေရာင္ မဒွ္ရ။
စႏူေပဲါ႐ုဲမာဲ သှာံ(၁၉၉၀)တဲု လဿဳဟ္ေပင္ကၜဳင္(၂၀)သှာံ အပႜဲ ကႝုသကၠရာဇ္(၂၀၁၀)ဏအ္မၢး အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖန္ဇန္မံင္သြက္ဂြံ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲ မြဲဝါပၜန္ရ။ ႏူကႝုဒပ္ပှာန္ညံင္ဂြံ အုပ္ဓုပ္အာကဿိန္ဍဳင္ မလုပ္ေသှာဝ္ေစွ္ေစွ္၊ ညံင္ညးဍဳင္သၟာင္ဂြံပေတ္ွေစွ္စိုတ္ ကုအလႝုအသ႘ပှာန္ မလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ေပင္င္ဂွ္ ဂစာန္သၸတဵမံင္ေရာင္ ညးစိုန္သကီုပေရင္ဍဳင္ ကြာန္ဗဿာတအ္ ပၚပဲါဟီုဂးမံင္အိုတ္ရ။ အတိုင္ကႜဳိပ္သၠဳိပ္အလႝုအသ႘ ပှာန္တအ္ မဟီုႀကဳီၾတးမံင္ဝါဒဂမၜဳိင္ ''ႏိုင္ငံေတာ္၏ မ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရး'' ညံင္ရဵသာ္ဏအ္ ဂြံဒွ္ကၜဳင္မာန္ဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ စခ်႘ဒရာင္ဗေဂတ္ ကၜဳင္မံင္ ကေတာဝ္မတ္ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ဂၜဳိင္ကႝုသှာံရ။ ဟီုေသာင္ေသာင္ေတွ္ အဝႝုႏြံပႜဲတဲအလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ညံင္ဂြံတန္ဒွ္ လအ္လကီု၊ ညးဂမၜဳိင္တအ္ ညံင္ဂြံသၸဒတန္စဿတ္သမၱီ ဗြဳိင္အလႝုအသ႘မလုပ္ေသှာဝ္ဂွ္ကီု မဒွ္ရ။
စပ္ကႝုေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)တဲု ညးမစိုန္သကီုပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေကာန္ဍဳင္သၟာင္၊ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေကာန္ဍဳင္ဗဿာဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ ပတိတ္ကၜဳင္မံင္ကိုန္တြံ ႏြံမံင္နာနာသာ္ရ။ ကိုန္တြံညးတအ္ ဗြဲမဂၜဳိင္ဂွ္မၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ 'ပြဗၜးၐးဟြံမြဲတဲု ဟြံလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ေရာင္' ညာတ္ေကတ္ လဝ္သာ္ဏံတဲု လၛဳႝဂွ္ေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ေပှာ္တိတ္သြက ္ဂြံျပံင္သၜာဲေကၜံ ပဋိပကၡပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ပႜဲကဿိန္ဍဳင္ဗဿာ မြဲနဲမြဲဗီုမာန္ေရာင္ သာ္ဏအ္ေလဝ္ ညာတ္ေကတ္ပၜန္ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္အလႝုအသ႘ပှာန္ မေကာ္ဂး ညးေဇှာ္ကဿိန္ဍဳင္ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးသန္းေ႐ႊ) မဂးလဝ္မၢး ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ ဒးဒွ္အတိုင္ ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ပတန္ဍဳင္(၂၀၀၈)ဂွ္တဲု ညံင္ဂြံလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ဂွ္ ေကၜာန္အာေရာင္ ဟီုသာ္ဂွ္ကီုေလဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ကီု၊ ပူဂႝုမဒစႝုဒစးမံင္ တအ္ကီု၊ သီုကႝုပူဂုႝမှဳံပႜဲဗြဳိင္ပှာန္ညးတအ္လၛဳႝဂွ္ ဟြံပေတွ္ေစွ္စိုတ္ေကြံေကြံရ။ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္လၛဳႝ ပေတွ္ေကတ္လဝ္ဂွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ညိဟြံမြဲဗဗြဲဓဝ္ ေရာင္ ခါတ္ေကတ္အကာဲအရာ မဒွ္မံင္တၛဲဏအ္တဲု ဟီုဂးပတိတ္ကိုန္တြံရ။ ဆဂး သဿာခ်ဴလိက္ႏူကႝု သြာင္ပ႐ုိင္အလႝုအသ႘တအ္ဝြံ ညံင္ညးဍဳင္ ကြာန္တအ္ ဂြံထံက္ဂလာန္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ၾတးမံင္ဝါဒ ဟီုဂးတံင္ျဂဲမံင္ အိုတ္ရ။
ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ဟိုတ္ႏူအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဍာ္စိုပ္ကအ္ယီုေၾကပ္ျဂတ္တဲု ဟြံေကၜာန္မံင္ဟြံဂြံ ဒးေကၜာန္ရ။ ဟိုတ္ႏူေဖ်ံလဝ္ဂၜံင္တရဵ ေလဿင္ကေမၜာန္ အပႜဲကႝု Road Map (၇) တင္ဂွ္ကီု၊ ဟိုတ္ႏူျဒဟတ္ ဓ႐ုိဟ္ႏူညး ဍဳင္ကြာန္ကီု၊ ျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ႏူဍဳင္သၟာင္ကီု ႏြံမံင္တဲု အတိုင္ဗီုျပင္ အုပ္ဓုပ္မံင္လဿဳဟ္ဏအ္ဂွ္ ဆက္တဲုအုပ္ဓုပ္အာ ဟြံဂြံရေရာင္။ အလႝုအသ႘ပှာန္ဝြံ စးအသံဓဝ္သခၤါရ ဟြံဂြံရ။ ဒးသၜာဲဗီုျပင္ရ။ လတက္ပေဠာံပှာန္တဲု အုပ္ဓုပ္ဍဳင္ဟြံဂြံရ။ ဒးသၜာဲေသှာ္ရ။ ပႜဲသှာံ(၁၉၉၀)ဂွ္ အလႝုအသ႘နဝတ တအ္ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲတဲုဂွ္ဗက္ ညးဂွ္ဇှးဇှး ညးဂွ္ဂြံမာဲဂၜဳိင္ဂၜဳိင္ရ ဟြံပအပ္ကႝုအဝႝုမြဲသာ္ သၜာဲေထာံမှိဟ္ညးတအ္တဲု အဝႝုဂွ္ဆက္သီလဝ္ အတိုင္ေၾတံဂွ္ပၜန္ရ။ လဿဳဟ္အလႝုအသ႘နအဖ ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲဂွ္ေလဝ္ ေကာန္ပှာန္ရာမ္တိတ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ကႝုလတက္ပေဠာံ ကယ်ဳိင္မှိဟ္တဲု ကႝုလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲရ။ ပှာန္ရာံတိတ္တအ္ဂွ္ကီု၊ မှိဟ္ႏူဂေကာံက်ေဖာအ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ကီု ေဍံတအ္ဂွ္ မှိဟ္လၸာ္အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖအိုတ္ရတဲု ဂေကာံေဍံတအ္ ဂြံဂြံဇှးမာဲမာန္ဂွ္ ဇကုဇကုအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ကႝုမံင္ျဇဟတ္ ဓဇက္မံင္ဇုက္ရေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲဝြံ ကၜာဟြံေကၜာန္ဏီဂွ္ သြဟ္မံက္မံင္တဲုတဲုရ။ ေကၜာန္ေပဲါ႐ုဲမာဲဟီုေတွ္ ဂေကာံပေရင္ဍဳင္ကြာန္၊ ဗီုကႝုေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္တစည (တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ) ေကုာံ ဂေကာံပေရင္ဍဳင္ကြာန္တှဟ္တအ္ လုပ္ဒုင္႐ုဲမာဲကီုေရာင္ ၐိုန္ရဟီုလ ေလာင္မံင္ကႝု ပ႐ုိင္ဂမၜဳိင္ကီုေလဝ္ ဂေကာံဗြဲဂမၜိဳင္တံဂွ္ အေခါင္ခ်႘ဒရာင္ သြက္ေပဲါ႐ဲုမာဲ စပ္ကႝုၾတးပ႐ုိင္၊ ေစွ္ပေရင္စႏၵက္တံဂွ္ ေၾကပ္ျဂတ္ဗြဲမေလာန္ရ။
ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ဂွ္ဝြံ တုပ္ညံင္ပၜဳပ္လမ်ဳီကႝု ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္(၂၀၀၈)ဂွ္ကီုရ။ သၛ႘ရံင္ေကတ္ပိုဒ္ေသှာဝ္ အပႜဲေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္(၂၀၀၈)ဂွ္မၢး မှိဟ္သြာင္ဒပ္ပှာန္တအ္ ဂြံလဝ္အေခါင္ခိုဟ္ ဗြဲမဂၜဳိင္တဲု ႏြံမံင္ေစဝ္လၱဴေရာင္ ဂြံညာတ္ေကတ္ရ။ လိက္ေသှာဝ္ဒက္ပတန္ဍဳင္ သှာံ (၂၀၀၈)၊ (အခန္း ၁၄ - ကူးေျပာင္းေရးကာလ ျပဌာန္း ခ်က္မ်ား) အတိုင္ေဢာံပိုဒ္ (၄၄၁) ဂွ္မၢး စႏူကႝုနအဖတအ္ လေလာင္ၾတး ေထာံ မှိဟ္ထံက္ဂလာန္(၉၂)ကႜဳိပ္ကၜံေရာင္တဲုဂွ္ဗက္ လိက္အုပ္ေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္ဂွ္ ဒွ္အာဒတန္တဲု အပႜဲကႝုေပဲါေကာံ ဓ႐ုီကၜတ္ထဝ္ အလန္ပထမဂွ္ရ အာဏာမတန္ဒွ္ေရာင္သၢးရ။ စႏူလိက္ေသှာဝ္ဒွ္ဒတန္ဂွ္ဗက္ သြာင္ဒပ္ပှာန္ဂွ္ ဂြံပိုင္ျပ႘အာ အဝႝုပေရင္ဍဳင္ကြာန္(၂၅)ကႜဳိပ္ကၜံ တဲုတဲုရေရာင္ ဂြံညာတ္ေကတ္ရ။
တဲုပၜန္ (ေဢာံပိုဒ္ - ၄၄၅)၊ အလႝုအသ႘နဝတ/နအဖတအ္ မေကၜာန္တဲုကၜဳင္လဝ္ ပြဖံက္ပကဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္၊ ပြမဓဇန္ပ်ဲပ်ာံကၜဳင္လဝ္ လၱဴညးဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ညံင္ဟြံဂြံေကတ္အေရဝ္ ကေလင္ေဝင္ဒုဟ္ဟြံမာန္ဂွ္ စႝုဒှာလဝ္ဒုဟ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ရ။ သဘဵျပံင္သၜာဲေကၜာံေသှာတ္ ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္တဿိ တှဟ္မြဲေရာင္ဟီုမၢး ပေရင္ဓမံက္ဓဝ္ဍာံ၊ ပေရင္ကေလင္ပည႘ပညပ္၊ ပြကႝုဒုဟ္ဒဏ္ ညးကလိေလာန္ဒုဟ္ အခိင္မတဲုကၜဳင္ေတံဂမၜဳိင္ မပၱံေလဿင္ကေမၜာန္ ဒးေကၜာန္သၸအခိင္ျပံင္သၜာဲေသှာတ္ဍဳင္ႏြံမံင္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္ လဿဳဟ္ဂွ္ ဒုဟ္ညးတအ္ မၐက္ေၐတ္ေလာန္လဝ္ ႏူအတိက္ေတံဂမၜဳိင္ဂွ္ ညံင္ညးတအ္ ဟြံဒးကေလင္ဒုင္ဒုဟ္ မြဲအလန္ပၜန္ဂွ္ စႝုဒှာလဝ္ တင္ဒုင္လ်ဳိင္ဘဝညးတအ္ နကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၄၅) ဂွ္ရ။
အပႜဲကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၃၆) ဂွ္မၢး ပဿိက္မိက္ဂြံပေဠဝ္ပေလတ္ ေသှာဝ္ဥပေဒေဢာံပိုဒ္ဂမၜဳိင္မၢး ညးစှးကၜတ္ထဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္(၇၅)ကႜဳိပ္ကၜံတအ္ ထံက္ဂလာန္တုပ္စုိတ္မွ ဒးေကၜာန္သၸေပဲါဒုင္ဆႏၵမာဲညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဂြံမာန္ရ။ ဥပေဒမြဲမြဲ ခ်ဴဓဇက္လဝ္တဲုမၢး ဂြံကေလင္ပေဠဝ္ပေလတ္ မြဲအလန္ပၜန္ဂွ္ ဒွ္ဝါတ္ေလာန္ရ။ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ တီလဝ္ဂြန္ဏအ္ဂွ္ရ ညးတအ္ခ်ဴလဝ္ ေဢာံပိုဒ္ေသှာဝ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ကႝုလဝ္ဖ်ဳန္ ဂြးလဝ္လၸာ္ညးတအ္သဿးရ။
အပႜဲကႝု (အခန္ - ၁၀၊ ေဢာံပိုဒ္ ၄၀၄) ဂွ္မၢး ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဒးေ႐ွ္ေသွ္မင္မြဲတဵ ပေရင္ေကင္ကာညးဍဳင္ကြာန္(၃)တင္ မေကာ္ဂး (ဒို႔အေရးသုံးပါး) ဂွ္ကီု ေကုာံ ဒးမင္မြဲသစၥာကဿိန္ဍဳင္ မေကာ္ဂး(ႏိုင္ငံေတာ္)ဂွ္ေရာင္ ဂးလဝ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ လေလာင္ဟီုမံင္ (ႏိုင္ငံေတာ္) ဟီုဂွ္ေလဝ္ မိက္ဂြံေစှာန္ေကတ္ သြာင္ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ရေရာင္ ဂြံဆႝုမံင္မြဲေႏွံေႏွံရတဲု ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ဂွ္ အဝႝုႏြံတြဳႝရေရာင္ တုပ္ညံင္အဓိပၸါယ္သာ္ဝြံရ။
အပႜဲကႝု ေဢာံပိုဒ္ (၄၀၅) ဂွ္မၢး ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဒးဒုင္တဲဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မဍာံေဇတ္ မှဳံကႝုေစဝ္ေပှာန္မဍဳိက္ေပင္ (စစ္မွန္၍စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာဒီမိုကေရစီ)တအ္ဂွ္ေရာင္။ ဒးေဒၢတ္ဗက္ေသှာဝ္ ဥပေဒသဇုိင္(၂၀၀၈) ေကုာံ ဥပေဒမတန္ဒွ္မံင္လဿဳဟ္ (တည္ဆဲဥပေဒ) ဂွ္ေရာင္ဂးရ။ ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မဍာံေဇတ္ မှဳံကႝုေစဝ္ေပှာန္မဍဳိက္ေပင္ဟီုလဝ္တဲု စႝုကႝုအခိင္လဿဳဟ္ ဗစူလဝ္ဂတႝုလေလာင္ၾတး (ဆိဂနဗဵအရဒ) သဿးရႏြံတဲု စႝုကႝုအခိင္လဿဳဟ္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ေဒၢတ္ဗက္မံင္ဟြံေသင္ရ။ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဗွ္ဒးလိက္တအ္ဂွ္တုဲ မိပ္စိုတ္ထံက္ဂလာန္ဟြံေသင္ သီုကႝုခ်ဟ္မံင္ဍာ္ပါင္ဖ႘ဖ႘ရ။ ပေရင္စလာဘ္ဗဇဵဂမၜဳိင္၊ ဟြံမြဲအေခါင္ဟီုဂးခ်ဴဇန္ဂမၜဳိင္၊ ညးမခ်႘ဒရာင္ပေရင္ေကင္ကာဖႝုမှိဟ္တအ္ဂွ္ေလဝ္ ရပ္စုတ္မံင္ထံင္၊ အာကၜဳင္ေလဝ္ဟြံဗၜးၐးတအ္ဂွ္ ညးေကာ္ခဵစ ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မှဳံေစဝ္ေပှာန္ (အတိုင္လဟီုအလႝုအသ႘ပှာန္လဿဳဟ္) ဂွ္ဟြံေသင္ရ။ ဥပေဒမတန္ဒွ္မံင္လဿဳဟ္ ဂးမံင္ဂွ္ေလဝ္ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဂွ္ အတိုင္ညးေဇှာ္အလႝုအသ႘ပှာန္ ႏြံအသံပါင္ဂွ္ သၸေထာံဥပေဒဖအိုတ္တဲု ကႝုညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ေဒၢတ္ဗက္ဂွ္ ဒွ္မာန္ဟြံေသင္ရ။ ပၛံက္ေတံမၢး ဓမံက္ထၞးေသှာဝ္ေတံတဲု စိုပ္ပၛံက္ဏအ္ပၜန္ ဗက္ဟီုရပ္ထိင္မံင္မှိဟ္ နကႝုေသှာဝ္ဏအ္ပၜန္ရ။ ေသှာဝ္အသံပါင္ အလႝုအသ႘ပှာန္ဂွ္ ဒွ္ေသှာဝ္လဝိင္အာ လဝိင္ကၜဳင္ ညံင္ဂတကၜိက္တဲု လေဆာဝ္မၢးလုပ္တိတ္ လုပ္တိတ္မံင္ ညံင္ကႜဳိပ္အ႐ုတ္ကီုရ။
အပႜဲကႝု (ေဢာံပိုဒ္ ၄၅၁) ဂွ္မၢး အခိင္ခ်ဴဓဇက္ေသှာဝ္ဥပေဒ ဂမၜဳိင္ဂွ္ကီု၊ ေကင္ကာအုပ္ဓုပ္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္ကီု ဒးေကၜာန္သၸအတိုင္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ေရာင္ ဂးလဝ္ရ။ ဒှာဲဏအ္ဂွ္ မိက္ဂြံေစှာန္ဟီု စပ္ကႝုပေရင္ဒက္ ပတန္ကဿိန္ဍဳင္ ဒပ္ပှာန္တအ္ ညံင္ဂြံပါလုပ္မြဲက႑ကီု(ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရး) ဂွ္ေရာင္။ အပႜဲကႝုေဢာံပိုဒ္ (၄၅၁) ဂွ္ပၜန္ရ ထပ္ကေလင္ခ်ဴလဝ္ သၸဟိုတ္ဒပ္ပှာန္ပါလုပ္ ပႜဲပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂွ္တဲု ႐ုင္ေသှာဝ္လႝုမြဲမွ ပၱဳိန္ဒုဟ္ေဝင္ဂဗုတ္ ဟြံဂြံေရာင္ဂွ္ ဂးလဝ္ပၜန္ရ။ ႐ုင္ေသှာဝ္ဟီုဂွ္ မိက္ဂြံေစှာန္လဝ္ ႐ုင္ေသှာဝ္အိုင္ၿဇ႘ၿဇ႘ ( International Criminal Court) မဒွ္ရ။ အိုင္ၿဇ႘ျဇ႘ဟီုမၢးဂွ္ ဒွ္႐ုင္ေသှာဝ္ဓဝ္ဂၜးကဝ္မြဲတဲု စႏူသှာံ (၂၀၀၂) ဂွ္ ရပ္စပ္သၢဳတ္သြာတ္မံင္ ဂဗုတ္စပ္ကုႝ ပေရင္ဖံက္ပကဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္တအ္ မဒွ္ရ။ အိုင္ၿဇ႘ၿဇ႘ဂွ္ ပံက္လဝ္႐ုင္ပႜဲဍဳင္တ႘ဟုက္ ကဿိန္ဍဳင္ေနဝ္တာလာန္မဒွ္ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ဂွ္ ေဖက္တကိုတ္မံင္ကႝု ႐ုင္ေသှာဝ္ဏအ္ ဗြဲမေလာန္ေရာင္။ ယဝ္ခါရ ညးတအ္အဝႝုဟြံမြဲရမၢး ညးတအ္ဒးတိုန္စိုပ္ ႐ုင္ေသှာဝ္ဓဝ္ဏအ္ ဗြဲစဿတ္ဨကန္ဂွ္ရ ညးတအ္ဒးစႝုဒှာလဝ္ ဒုဟ္အကုသိုလ္ညးတအ္ ေကၜာန္ကၜဳင္လဝ္အတိက္ဂမၜဳိင္ နကုႝေဢာံပိုဒ္ (၄၅၁) ဏအ္ရ။
ႏူကႝု (ျမန္မာႏိုင္ငံေ႐့ွေနမ်ားေကာင္စီ) တအ္ေလဝ္ ပေကာံပေကဝ္လဝ္ တင္နင္စပ္ကႝု အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဖံက္ပကဝ္လဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂမၜဳိင္ဂွ္တဲု သြက္ဂြံေဝင္ဂဗုတ္ကႝု ညးေဇှာ္ကဿိန္ဍဳင္ မေကာ္ဂး (ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးသန္းေ႐ႊ) ႏြံရ။ ညးေဇှာ္ဂွ္ ပါလုပ္အာ အပႜဲ႐ုင္ဂဗုတ္တဲုမၢး အဆက္ေတှာဝ္ဒေတှာဝ္ အလုံမြဲဒပ္ပှာန္ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ သြက္ဂြံတိုန္စင္ဇုက္ကအ္ဂွ္ ခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္အာအိုတ္ေရာင္။ ဟိုတ္သာ္ဂွ္ရ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဒးစႝုဒှာလဝ္ဂုဏ္သိကၡာ တင္ဒုင္လ်ဳိင္ ဘဝညးတအ္ နကႝုပိုဒ္ေသှာဝ္ဏအ္တဲု သြက္ဂြံဆက္အာ အာယုက္လမ်ဳီ အဝႝုအာဏာညးတအ္ မြဲအာယုက္လအိတ္တန္ကဝ္ဂွ္ ဒးဖန္ဇန္ညံင္ဂြံ ဇှးမာဲပၜန္ေဟင္ရ။
အပႜဲကႝုေဢာံပိုဒ္(၄၄၂)ဂွ္ပၜန္မၢး ကၜာဥပေဒသဇုိင္ ဟြံဒွ္ဒတန္ဏီ အဝႝုကဿိန္ဍဳင္သီုဖအိုတ္ဂွ္ ဒးႏြံတန္ပႜဲတဲအလႝုအသ႘ နအဖဂွ္ေရာင္ သၢးလဝ္ပၜန္ရ။ အရာဝြံဂွ္ အခိင္မျပံင္သၜာဲ ေသှာတ္အလႝုအသ႘တဿိဂွ္မၢး ပြမဒက္ပတန္ အလႝုအသ႘ခ်ိဳန္ခဏ မေကာ္ဂး (ၾကားျဖတ္အစိုးရ) ဟြံမြဲေရာင္ဂးရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲတဲုဒွ္အိုတ္တဲု ဗီုလႝုပအပ္ဝႝု၊ အခိင္လႝုပအပ္ဝႝု၊ အလႝုအသ႘တဿိ ဂြံလုပ္ကၜာန္ကေမၜာန္ဒှာဲလႝု မပၱံေလဿင္ကေမၜာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ဟြံခ်ဴစုတ္လဝ္ အပႜဲလိက္ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ဂွ္ရ။
ရံင္ေကတ္ေဢာံပိုဒ္ ပၱဳိန္ထၞးမတဲုကၜဳင္ေတံဂွ္မၢး အရာအိုတ္သီုဂွ္ သြက္အလႝုအသ႘ပှာန္ဂြံယီုေလာဲ၊ အာယုက္အဝႝုအာဏာဂြံဆက္ဂၜိင္အာသဿး ေစှာန္လဝ္ႏြံရ။ ယဝ္ကေလင္သၛ႘အာ ေဢာံပိုဒ္စပ္ကႝုေကာန္ဍဳင္ အရင္တအ္ပၜန္မၢး အေခါင္အရာေကာန္ဍဳင္အရင္ဂွ္ ႏြံဆယဿဳအပႜဲလိက္အုပ္သဿးေဟင္ရ။ ဟိုတ္ဂွ္ရ ဥပေဒသဇုိင္ဒက္ ပတန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) မေကာ္ဂး ေသှာဝ္ဥပေဒ နာေဂတ္ဂွ္ သြဟ္ေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၀)ရေရာင္။ သြဟ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ သြက္ပဋိ ပကၡအပႜဲဍဳင္ဗဿာ ဂြံေသာင္ကၜးအာဟြံေသင္ရ။ ထပ္တဲုဗဒွ္ကႝု ပဋိပကၡေဇှာ္ကႝုျဇဟတ္ သြက္အနာဂတ္ေတံရ။ ဟိုတ္ဝြံဂွ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဟြံေစွ္စိုတ္မံင္ကႝု အလႝုအသ႘ပှာန္ရတဲု အလႝုအသ႘ပှာန္ပၜန္ ဂြံဇှးမာဲ သၸအလႝုအသ႘ဍဳင္ပၜန္ေတွ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ဘဝဍိက္ဂၜဳဲပှာန္ ဒးဆက္ဂၜိင္အာ မြဲအလန္ပၜန္ရေရာင္။ လကၠရဵေပဲါ႐ုဲမာဲ(၂၀၁၅)ေတံ ယဝ္ဒွ္ေကၜာန္ပၜန္မွ ဂြံထပ္႐ုဲစွ္ အလႝုအသ႘တဿိ မြဲအလန္ပၜန္ရေရာင္။ အရာ ဝြံဂွ္ ဟြံခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္ကႜင္ဏီရ။
စႏူအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ လေလာင္ၾတးေထာံ (၉၂%) ကႜဳိပ္ကၜံျပင္ ညးထံက္ဂလာန္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ ဒက္ပတန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) ေရာင္ဂွ္ဗက္ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ ဟြံဒးလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲေလဝ္ တုပ္ညံင္ဇှးမာဲ (၂၀၁၀) ဏအ္ကီုရေရာင္။ အခိင္လဿဳဟ္မၢး သီုကႝုမှိဟ္အလုႝအသ႘တအ္ တက္ကယ်ဳိင္မှိဟ္တဲု လုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲပၜန္၊ ဂေကာံဇိုင္တဲ အလႝုအသ႘ပှာန္ မပၱံဂေကာံက်ေဖာအ္တအ္ေလဝ္ ပေဠဝ္ပေလတ္ စခ်႘ဒရာင္ စႏၵက္မံင္မာဲ ပၜန္ေတွ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ (၂၀၁၀) ဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ပၜန္ေဟင္ ဂြံဇှးမာဲတဲု အာယုက္အာဝႝုအာဏာပှာန္ သြက္ဂြံဂၜိင္ေသၛာဲအာ နဒဒွ္အလႝုအသ႘ မလုပ္ဗြဳိင္ေသှာဝ္မြဲေရာင္ ညာတ္အာပႜဲေဂြင္မတ္ရ။ သြဟ္ေပဲါ႐ုဲမာဲဂွ္ သၛ႘ရံင္ေကတ္ ေသှာဝ္ဥပေဒနာေဂတ္(၂၀၀၈)ဂွ္ ဂြံမာန္ေရာင္ ပၱိဳန္ထၞးဏာရ။
သုမုခ
ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု ေလဿင္(၅၇)၊ ဂိတုမာတ္ခ်္၊ သှာံ ၂၀၁၀
ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု ေလဿင္(၅၇)၊ ဂိတုမာတ္ခ်္၊ သှာံ ၂၀၁၀
0 တၜ ဟီုဂလာန္ပၚပဲါလဝ္ ဒှာဲဏအ္ရ:
Post a Comment