အခက္အခုဲ ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ နေဂ်တ္ဘ္ ေကုာံ ႐ုပ္ရဵ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ကဿိန္ဍဳင္မေလဝ္ယွာ တၛဲဏအ္

ေလာန္ကၜဳင္ဂိတုဂ်ဴလာင္ ပႜဲေပဲါေကာံဓ႐ုီမဟာဇန္ အပႜဲ 'ဍဳင္ကြာလာလာမ္ဗူ' (Kuala Lumpur) မတဲု ကၜဳင္ ေတံဂွ္ ဟီုဂးပဿိင္လဝ္ သြက္ဂြံေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲ မှဳံကႝုယ်ဳႝလၢဴတပ္တး ေကုာံ ဗၜးၐး သၜးပြး အပႜဲကႝု ဗြဳိင္ အုပ္ဓုပ္ကဿိန္ဍဳင္ မေလဝ္ယွာေရာင္။ ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္ရာျဇာတ္' (Najib Razak) လေလာင္ ဟီုလဝ္ဂွ္မၢး သြက္ဂြံရံင္စံင္ စဿ႘စဿတ္အာ ေပဲါ႐ုဲမာဲ မှဳံကႝုယ်ဳႝလၢဴတပ္တး ေကုာံ ဗၜးၐးသၜးပြး ဂွ္မၢး နကႝုညးစှး ကလုတ္ ပါလ႘မာန္ ႏူေဗာ္ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ သီုၐါေဗာ္ဂွ္ ဒး႐ုဲစွ္ ဒက္ပတန္ေကတ္ ကမၼတ႘စဿ႘စဿတ္ရံင္စံင္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ မြဲေရာင္။ ပြဗတိုက္ဖေအာဝ္ဝြံ မတန္ဒွ္ တိတ္ကၜဳင္ သၸဟိုတ္ ႏူကႝု ဂေကာံအလုႝအသ႘ 'နေဂ်တ္ ရာျဇာတ္' ဆႝုဂဗမံင္ကႝု ပေရင္ဒးဒုင္ ကႝုမံင္ ျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ ႏူကႝုေဗာ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္တှဟ္ဂမၜဳိင္ကီု၊ ပေရင္ ေကာ္ဆဵ တဝ္ပှးၿပဳိင္ ပကာန္ ႏူပူဂုႝ ညးမေဝင္ မံင္ဇုက္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ပႜဲဂေကာံေဗာ္ညးေတံ ဂွ္ေလဝ္ ႏြံမံင္ကီုရ။

ပြလေလာင္ၾတး ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္' (Najib) သာ္ဏံဂွ္ဝြံ တုပ္ညံင္အဓိပၸါယ္ မတိတ္မံင္ စဝ္ဍာ္သာဲ အပႜဲ လေတာဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ညံင္ဂြံပေတွ္ေကတ္ (သကႝုသႜဳိက္မၜဳိက္စိုတ္ကႝု ဓဝိင္ညးဍဳင္ကြာန္ တအ္ ညံင္ဂြံ ပေတွ္ေကတ္) စရာဲသိကၡာ ပေရင္ကေမၜာန္ ေပဲါ႐ုဲမာဲတံ အပႜဲဗြဳိင္အခိင္ကၜာဟြံဂြံေကၜာန္သၸ ေပဲါ႐ုဲမာဲကဿိန္ဍဳင္ သှာံ (၂၀၁၃) ေတံရ။ ပြလေလာင္ၾတး ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ဝြံ ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ညံင္ဟြံဂြံ ကေလင္ထၞးဆႏၵ ကႝုျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ ကႝု ဂေကာံအလႝုအသ႘ မြဲအလန္တဲု မြဲလၸာ္ပၜန္ဂွ္ ဖန္ဗေဒံါစႝုဒှာလဝ္ မဒွ္ကီုရ။ ေပဲါ႐ဲုမာဲကဿိန္ဍဳင္ ဗြဲမဂၜဳိင္တအ္ဂွ္ သြက္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ မဟာမိတ္ မေကာ္ဂး (United Malays National Organization UMNO) ေကုာံ Barisan Nasional (BN) တအ္သဿး ညံင္ဂြံဂြံဇှး မာဲမာန္ ဂွ္ နကုႝ ေသှာတ္ဗီုျပင္ေစွ္ေစွ္ ဖန္ဇန္ေကၜာန္သၸ လဝ္ေရာင္ ေဗာ္ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ ဒစႝုဒစး တှဟ္ဟ္ဂမၜဳိင္ တအ္ ဟီုဂးပတိုန္ထၞးမံင္အိုတ္ရ။

ႏူကုႝဂိတုဂ်ဴလာင္ (၉) ဂွ္ ဗၜာဲသဿိင္ဍဳင္ ညးႏြံအဝႝုအာဏာ တအ္ ကၜဟ္ဗတိုဟ္ဗုမ္ ပတိတ္ဍာ္ရမတ္ (tear gas) ေကုာံ ပန္ကႝုမၜံက္ ကစတ္ဍာ္ (Water-canon) ကုညးမဟာဇန္ ထၞးမံင္ဆႏၵဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ကီု၊ ညးထၞး ဆႏၵဂမၜဳိင္ ေကုာံ ညးသဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ႏူဂေကာံ ေဗာ္ဒစႝုဒးစး ပူဂုႝ (၁၆၀၀) တၜ ဒးဒွ္ရပ္ထိင္ ေထာံရ။ ပေရင္ထၞးဆႏၵဝြံ ဂေကာံ မဟာမိတ္ညးဍဳင္ကြာန္ ညးမှဳံပဿိက္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ မှဳံကႝုဗၜးၐး သၜးပြးဂမၜဳိင္ (ဟြံေသင္ မၢး) ဂေကာံေဗာ္ (Bersih) ကႜဳိက္ပ္ သၠဳိပ္သၠတဲု ညးမဟာဇန္ ထၞးဆႏၵဂမၜဳိင္တအ္ ဒစႝုဒစးတဝ္ ေစှဟ္တဵ ဟိုတ္ႏူ ဌာနအလႝုအသ႘တအ္ ပြမကဿာတ္ ဗေဒံါေထာံ ေပဲါေကာံဓ႐ုီမဟာဇန္ မဒွ္ရ။ ဂေကာံထၞး ဆႏၵဂွ္ဝြံ အာတ္မိက္တဵ ေလဿင္ကေမၜာန္ေပဲါ႐ုဲမာဲ ညံင္ဂြံဒွ္ယ်ဳႝ လဂူ သၟးဇၛးဗၜးၐးကီု၊ ညံင္ဂြံသုင္ေစာဲကႝု တဝ္မွင္ဇိုတ္ ဟြံ အး (indelible ink) သြက္ဂြံစႝုဒှာ အရာ႐ုဲစွ္ ခရက္အပႜဲ တှးမာဲ ဂၜဳိင္ ဂၜဳိင္ကႝုအလန္ဂွ္ကီု၊

ေကၜာန္သၸစန္ဒက္မာဲ ညးဍဳင္ကြာန္ (Election Campaign) မလအ္လကႝုအခိင္အခါဂွ္ ညံင္ဟြံဂြံေကၜာန္ သၸ ကီုရ။ တင္အာတ္မိက္တှဟ္ဂွ္ဝြံ ညံင္ဂြံစဿ႘စဿတ္ ပေလဝ္ပေဠတ္ကႝု ေသှာတ္ ကႝုမာဲ နကႝုတိုက္ပၜံင္ လိက္ (Postal balloting) (တှးမာဲျပင္ဗစိုပ္နင္ ႏူကႝုေကာန္ကဿိန္ဍဳင္မေလဝ္ယွာ စိုပ္ဍဳင္မၛး ေကုာံ ညးႏြံဌာန္ ဇေမၛာဲဲ) တအ္ မဒွ္ရ။ တှးမာဲညးတအ္ဂွ္ ညံင္ဂြံစိုပ္အာ ဒှာဲ႐ုင္မာဲညးတအ္ မှဳံကုႝအေခါင္စုတ္မာဲ ခ်ဳိတ္တ္ ပၜဳိတ္တ္ဂွ္ ဒးဖန္ဇန္ကႝုေရာင္။ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ (Bersih) ဗြဲမသကာတ္ျမဟ္ အာတ္မိက္တဵ ဂွ္ဝြံ ဗၜာဲသဿိင္ေစွ္တာလ်ဳိင္ဂမၜဳိင္၊ ညးဒးတာလ်ဳိင္ ႏူဒပ္ပှာန္ ဂမၜဳိင္တအ္ တှးမမာဲညးတအ္ မပၜံင္ဗစိုပ္ နကႝုတိုက္ ပၜံင္လိက္ဂမၜဳိင္ (Postal ballots) ဂွ္ ဒးဒုင္ကၜဟ္ထေဝင္ေထာံ ႏြံကီုတဲု ညးတအ္ဂွ္ ညံင္ဂြံ ႏြံအေခါင္စုတ္မာဲ ညံင္မှိဟ္ ဓမၼတာမြဲကုီဂွ္ ဒးဖန္ဇန္ကုႝကီု၊ ပဲႜတၛဲစုတ္မာဲဂ္ွ ယဝ္ရညးတအ္ ဒးေစွ္မံင္ တာလ်ဳိင္မၢး တၛဲညးတအ္ သၜးႏူတာလ်ဳိင္ဂွ္ ညံင္ဂြံစုတ္မာဲမာန္ဂွ္ ဒးဖန္ဇန္ကႝုေရာင္။

မပၱံႏူကႝု ပေရင္ပကီုပရာပ္ ကုညးထၞးဆႏၵ အပႜဲဂိတုဂ်ဴလာင္ (၉) ဂွ္တဲု ကဝ္မ ေယွန္ေပဲါ႐ုဲမာဲ ကေလင္ ဟီုဒစႝုဒစး ဟိုတ္ပ႐ူ ညးစုတ္မာဲတအ္ စုတ္လဝ္မမာဲ မှဳံကႝု သံသယဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ကီု၊ ညးစိုပ္ဍဳင္သၟာင္ ဂမၜဳိင္ ေပၜာပ္လဝ္စရင္ တှးမမာဲ ဟြံလုပ္ဗဗြဲဓဝ္ကီု၊ မပၱံသာ္ဏံ ဟီုေစာဲစုတ္ဏာဒုဟ္ ကုညးထၞးဆႏၵ ဂမၜဳိင္တအ္ရ။ ယဝ္အခါရ သြာင္သီု ၐါလၸာ္ ကလင္ပည႘ပညပ္ ဂြံမာန္ကီုေလဝ္ ဟိုတ္ပ႐ူဒဒွ္ဝြံတုဲ ဟြံ ေသာင္သေရာင္ ကၜးမးဏီဖိုဟ္ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ မ႘ဒ႘ယာဂမၜဳိင္ ေကုာံ ဂေကာံညးဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ ကႝုျဇဟတ္ ဓ႐ုိဟ္ ဟီုဂးဂၜဳိင္ကၜဳင္မံင္တဲု ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္' ဝြံ မဒးယွအ္ကၜဳင္တဲ ဒးဒုင္သၜးကႝု အေခါင္ သြက္ဂြံကေလင္ပေလဝ္ပေဠတ္ ဗီုျပင္႐ုဲစွ္ကႝုမာဲရ။

အတုိင္ေဗာ္ (Berish) မအာတ္မိက္လဝ္ စှးႏူဒးသုင္ေစာဲကႝု တဝ္မွင္ဇိုတ္ဟြံအး (indelible ink) ဂွ္မၢး အလႝုအသ႘ 'နေဂ်တ္'ဝြံ ကႝုအထံက္အပင္ၾသန္ဘ႑ာ သြက္အစ႘အဇန္ ကုညးကဝ္မေယွန္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ တအ္ ညံင္ဂြံေကၜာန္သၸ ကႝု ေသှာတ္စုတ္မာဲကႝုမာဲ နကႝုနဲကဲ (Biometric voting System) ရ။ တင္ ပတိုန္ထၞး အလႝုအသ႘ 'နေဂ်တ္'ဂွ္ဝြံ မဒး ဆႝုဂဗကၜဳင္ကႝု တင္သဿာန္ဗြဲမဂၜဳိင္ရ။ သြက္ဂြံသုင္ေစာဲတဵ နဲကဲ ပညာ စုတ္မာဲကႝုမာဲတဿိ ပႜဲကႝုေပဲါ႐ုဲမာဲ (၂၀၁၃) ဂွ္ ဒွ္မံင္ဒတဲုကီုရဟာ?။ နဲကဲ စုတ္မာဲတဿိဏအ္ ဗြဲမေစွ္ ေသှာတ္ စႝုဒှာကႝုျပႆနာ ပြမကၜတ္ပှဳက္ တှးမာဲ၊ ကေလင္ခရက္ ပေဠဝ္တှးမာဲ တအ္ဂွ္ မာန္ညိရဟာ သာ္ဝြံ တင္သဿာန္ပၚပဲါဂမၜဳိင္ မံက္ကၜဳင္ရ။

(Biometric မၢးဂွ္ မဒွ္မအေရဝ္ေဝါဟာ ဘာသာဂရိ (GreeK) မဒွ္တဲု ပံင္ဗစပ္ လဝ္ ေဝါဟာ Bio (လမ်ဳီ သတ္၊ ဇ႘ဝ) ေကုာံ Metric (ပြၐတ္ကှာတ္၊ စဿတ္သမၱီ) မဒွ္ရ။ Biometric မၢးဂွ္ မဒွ္နဲက ဲပညာစဿတ္သမၱီ လမ်ဳီခႏၶကာယ မှိဟ္တအ္ ဗြဲေတဿင္မြဲတဲု တန္တဵကႝု တင္နင္မဆက္စပ္ ဇကုဒေကာဝ္ခႏၶကာယမှိဟ္ ေကုာံ ႐ုပ္ရဵျပဝမှိဟ္တဲု စဿတ္သမၱီကႝုမှိဟ္ ပူဂုႝတအ္ ညံင္ဂြံပၚျခာကႝု မှိဟ္တှဟ္သၟာင္တအ္ရ။ ဥပမာ အပႜဲ ကုႝပညာနဲကဲ စဿတ္သမၱီမုက္ မှိဟ္ (Face recognition)၊ ပညာစဿတ္သမၱီ တှဳင္လပုဟ္တဲ (fingerprint recognition) တအ္ မဒွ္ရ။ ညးကၜာဲဘာသာ)

တင္ဒုင္လ်ဳိင္ ခိုင္င္ကၜဳိက္က္ ဟဿဲမြဲသာ္ ပြဟီုဂးတဵ ကေလင္ပေလဝ္ပေဠတ္ ဗီုျပင္႐ုဲမာဲ စုတ္မာဲ သြက္ ေပဲါ႐ုဲမာဲ (၂၀၁၃) ဂွ္မၢး ဂလာန္ကမၼတ႘ ညးစှးကၜတ္ထဝ္ ပတုိန္ထၞးလဝ္ သြက္ဂြံသုင္ေစာဲ စကာနဲကဲ (Biometric)ဂွ္ ''ဟြံဒွ္ကေမၜာန္တုဲ ဒုင္တဲဟြံေထက္ႀကဳိက္ ေရာင္'' သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ေၾတံ မှဳံယဿဳ 'ေလမ္ေခတ္သိမ္' (Lim Kit Siang)ႏူေဗာ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ဒစႝုဒစးဂွ္ ဟီုရ။ ညးေတံ စြံဂ႐ုတဲု ဗြဲမၿဇဳိဟ္ နက္ ဟီုဂးဏာဂွ္မၢး ''သြက္ဂြံ ပေလဝ္ ပေဠတ္အာ ဗီုျပင္ေသှာတ္စုတ္မာဲကႝုမာဲ သြက္ေပဲါမာဲ (၂၀၁၃) ဂြံဒွ္ခိုဟ္ဟ္မြဲဂွ္မၢး 'နေဂ်တ္'ဝြံ နကႝုတင္ဒုင္လ်ဳိင္ႏြံႏြံ ဒးပတိတ္လေလာင္ဟီုလဝ္ ခ်ဳိတ္တ္ပၜဳိတ္တ္ေရာင္။''

ပႜဲဂိတုဂ်ဴလာင္ (၂၀၁၁) ဂွ္ ညးဍဳင္ကြာန္မဟာဇန္ ၐိုတ္မြဲလက္ တိုန္စိုပ္ပႜဲေပဲါ ေကာံဓ႐ုီမဟာဇန္ ညးဍဳင္ ကြာန္ ေဗာ္ Bersih သၠဳိပ္သၠဂွ္တဲု၊ ကႝုျဇဟတ္အသိင္ ကုေဗာ္ Pakatan Rakyat (ေဗာ္မဟာမိတ္ ညး ဍဳင္ကြာန္) မဒွ္ေဗာ္ဒစႝုဒစး မဟာမိတ္ဂွ္ သြက္ဂြံဒစႝုဒစး ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ကုေဗာ္အလႝုအသ႘ 'နေဂ်တ္' ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ ႏူဌာန႐ုင္အလုႝအသ႘ ကႝုပဿိင္ကဿာတ္ဗေဒံါေထာံ ေပဲါေကာံဓ႐ုီမဟာဇန္ ညးဍဳင္ကြာန္ဂွ္ရ။ ပေရင္ေဝင္ဇုက္ ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ မေဇှာ္ကၜဳင္မံင္ သာ္ဝြံဂွ္ ဖန္ဗဒွ္ကုႝ အလုႝအသ႘ 'နေဂ်တ္' ညံင္ဂြံဆႝုဂဗ ကႝု ပေရင္ ပၚဂုိဏ္ဃန အပႜဲေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္မဟာမိတ္ UMNO ဂွ္ မေဇှာ္ကႝုျဇဟတ္ရ။

ပြလညာတ္ပၚထၠးတိတ္ကၜဳင္ဂွ္ဝြံ သၸပတမ္ကႝု ဆႏၵပူဂႝု မှိဟ္စှးအထံက္ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ (လက္ေထာက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္) မှဳံယဿဳ 'မူေယဒ္ေဒန္ယက္ေသန္' ညးမေကင္ဒွ္ဝန္ေဇှာ္ ပေရင္ ပညာဂွ္ရ။ သှာံမတဲုကၜဳင္ေတံ အေဃာသ႘ကၜ႘ပေရင္မူဝါဒေဗာ္ဂွ္မၢး 'မူေယဒ္ေဒန္' (Muhyid -din Yassin) ဝြံ လညာတ္ဝါဒ တှဟ္ျခာ တိတ္အာတဲု ဒွ္အေရဝ္ကယ်ာန္ဓဝါတ္ညးသၠအ္ ကုညးဂဥဳပ္ဝန္ေေဇှာ္'နေဂ်တ္' ေကုာံ မှိဟ္ ကႜဳိက္ကႜဳိပ္ အပႜဲေဗာ္ မှဳံယဿဳ 'အာဒူလက္ ဘတ္ဒဝ္ဝ႘' Abdullah Badawi ရ။

နဒဒွ္ဥပမာမြဲ အပႜဲကႝုဂိတုမာတ္ (၂၀၁၁) ဂွ္ 'မူေယဒ္ေဒန္' မဟီုဂးဏာ ညးေတံဂွ္ ဒွ္ညးပူဂုႝ မှဳံဝါဒပဝ္လၿဇ႘ ''မေလဝ္ဒွ္အဓိက''(Malay First) (မဒးဒွ္ သြက္ဂကူမေလဝ္ ေသန္ယ်ာန္ (Malaysian)) မြဲေဟင္တဲု ယင္ဂွ္ဝြံ မဒွ္ဒစုႝဒစးကႝု ဝါဒပဝ္လၿဇ႘ ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္' မရပ္လဝ္ ''အဓိကဂွ္ မေလဝ္ ယွာ'' (1 Ma laysia) ဂွ္ရ။ ဝါဒ ''အဓိကဂွ္ မေလဝ္ယွာ'' ဝြံ ဒွ္ဝါဒရန္လဝ္ သြက္ဂြံဆက္ေစၜာံ ပံင္ေကာံ ေကာန္ဂကူ ဟြံတုပ္တှဟ္ျခာ မံင္ဂမၜဳိင္ဂွ္တဲု သြက္ဂြံသၜဳင္ပၱဳိန္ကဆံင္ ကုေကာန္ဂကူ မေလဝ္ေသန္ ယ်ာန္ (Malaysian)တအ္ မဒွ္ရ။

'မူေယဒ္ေဒန္' ဝြံ ႏူကႝု သှာံ (၁၉၈၀) ေတံရ 'မဟာတ႘ယာမိုဝ္ဟာမက္' (Mahathir Mohammad) ညးမေကင္ဒွ္ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္တၜအဝႝုေၾတံဂွ္ ေကာ္ပၜဳပ္နင္ အပႜဲဗြဳိင္ဂေကာံအလႝုအသ႘ (Cabinet)ဂွ္ မဒွ္တဲု ဂြံဒုင္ဂိုင္ေကတ္ တင္ေဒၜာံေဗၱာန္ အပႜဲဗြဳိင္မဟာမိတ္ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ရ။ ညးေတံဝြံ ႏြံပေရင္ဆက္ေဆာံ ခိုဟ္မံင္ ကႝု ေကာန္ဇာတ္'မဟာတ႘ယာ မိုဝ္ဟာမက္' (Mahathir Mohammad) မှဳံယဿဳ 'မုတ္ခေရသ္မဟာတ႘ယာ' (Mukhriz Mahathir) (ညးမဒွ္မံင္ မှိဟ္စှးဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္) ဂွ္ မဒွ္တဲု ႏြံလညာတ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ တင္ ရန္တံဿ မေဇှာ္သၜဳင္မြဲရ။

ပေရင္ကယ်ာန္ဓဝါတ္ ျဇဟတ္အဝႝုအာဏာ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္

ပေရင္ကယ်ာန္ဓဝါတ္ ျဇဟတ္အဝႝုအာဏာ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ မဒးဒွ္ကၜဳင္သာ္ဝြံဂွ္ စႏူကႝု ပေရင္စဿ႘စဿတ္ ဂၜဳိက္ဂၜာဲ (ေလ့လာစုံစမ္းေရး) မံက္ဂတဝ္ကၜဳင္ ဟိုတ္ပ႐ူ ႏူဍဳင္ျပင္ေသတ္ မသြံလဝ္ ၐင္ဗၜဳိပ္ဍာ္ (Scor pene submarines) ကႝု ကဿိန္ဍဳင္မေလဝ္ယွာ အပႜဲသှာံ (၂၀၀၂) အခိင္'မဟာတ႘ယာ' မှဳံအဝႝုအာဏာ ေတံဂွ္ မဒွ္ရ။ သၸစှးကႝု ဂေကာံ အေခါင္အရာမှိဟ္ အပႜဲဍဳင္မေလဝ္ယွာ မှဳံယဿဳံ 'သူရာန္' (Suaram)ဂွ္တဲု ညးဗက္အမႈ (ေ႕႐ွေန) ႏူဍဳင္ျပင္ေသတ္ ပံင္ေကာံကု ညးစဿ႘စဿတ္ ႏူဍဳင္ျပင္ေသတ္ဂမၜဳိင္တအ္တဲု ပတုိန္ လိက္ဒစႝုဒစးကုႝ ဟုိတ္ပ႐ူ ႐ုင္ဆက္ေဆာံ ဍဳင္သၟာင္ျပင္ေသတ္ ပံင္ေတာဲကႝုကုမၼဏ႘ ေကၜာန္ဂၜဳင္ၐင္ သြက္ဒပ္ပှာန္ဍာ္ Direction des Constructions Navels (DCNS)မသြံဏာၐင္ဗၜဳိပ္ဍာ္ ကုတၜ အဝႝုေၾတံ 'မဟာတ႘ယာ မိုဝ္ဟာမက္'ဂွ္ မဒွ္ရ။

[(DCNS) မဂးဂွ္ မဒွ္ကုမၼဏ႘ ေကၜာန္ဂၜဳင္ၐင္ သြက္ဒပ္ပှာန္ဍာ္ မဒွ္တဲု ႏြံတန္တဵမံင္ အပႜဲဍဳင္ျပင္ေသတ္ ရ။ ကုမၼဏ႘ဝြံ ဒွ္ကုမၼဏ႘ ေကၜာန္ဂၜဳင္ၐင္ေဇှာ္မြဲ အပႜဲတုိက္ယူေရာပ္တအ္ မဒွ္တဲု သီုကႝုပတိတ္မံင္ကေပါတ္ နဲကဲပညာ သြက္ဂြံ သုင္ေစာဲ အပႜဲဒပ္ပှာန္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ရ။ ညးကၜာဲဘာသာ]

ျပႆနာကဿိန္ဍဳင္မေလဝ္ယွာဝြံ မဒွ္တမ္ႏူကႝု ပြမေစာဲဒုဟ္ကႝု ဟိုတ္ပ႐ူ သြက္ဂြံရာန္ ၐင္ဗၜဳိပ္ဍာ္ဂွ္ ႏူဌာန အလႝုအသ႘ မေလွာဲဏာၾသန္ကႝုကုမၼဏ႘ Perimekar Sdn Bhd လဿိဟ္ၾသန္ ယူေရာပ္ (၁၁၄) ျပေကာဋိ ကိုတ္ဂွ္ မဒွ္ရ။ ကုမၼဏ႘ဝြံ မှဳံသဿဝ္တဲပံင္ေတာဲ ကုမၼဏ႘ပေရင္ပုိန္ျဒပ္ Ks Ombak Laut Sdn Bhd ရ။ ညးသမၻာ အာဒူ ရာျဇာတ္ ဘေဂမ္ဒါ (Abdul Razak Baginda)ညးမဒွ္မှိဟ္စှး'နေဂ်တ္' (Najib) ဂွ္ေလဝ္ ပါလုပ္မံင္ အပႜဲညးဗြဳိင္ဂေကာံ အုပ္ဓုပ္ကုမၼဏ႘ ပေရင္ေကာပ္ကာဲ Ks Ombak Laut Sdn Bhd ဂွ္ကီုရ။ အခိင္ဂွ္ဝြံ 'နေဂ်တ္' (Najib)ဂွ္ ဒွ္မံင္ဝန္ေဇှာ္ စႝုဒှာကဿိန္ဍဳင္ မဒွ္ရ။

အပႜဲဍဳင္ေျပင္ေသတ္ဝြံ ၐိုန္ရထပက္ၾသန္တဲု ကဿာတ္ဗေဒံါဒှာလဝ္ ပေရင္စဿ႘စဿတ္ဂၜဳိက္ ဂၜာဲဂမၜဳိင္ကီုေလဝ္ ဗုမ္ဟတိုဟ္ အပႜဲဍဳင္မေလဝ္ယွာဂွ္ မှိဟ္ၿဗဵ မန္ဂုိဝ္လ႘ယာန္မြဲတၜ (ညးမကၜာဲ ဘာသာ သြက္ဂြံေရင္တၜဳင္ ပေရင္စဿ႘စဿတ္) ဒးဒုင္ခ်ဳိတ္ အာဂွ္ရ ဟိုတ္ပ႐ူဝြံ ပေရင္ပကီုပရာပ္ ဂစိုတ္မှိဟ္ေရာင္ ေကာန္ဍဳင္အပႜဲဍဳင္ မေလဝ္ယွာဂမၜဳိင္တအ္ ပေတွ္ေကတ္ လဝ္ရ။ စပ္ကႝုပေရင္ပကီုပရာပ္ ဂစုိတ္မှိဟ္ဂွ္တဲု ေလာန္ကၜဳင္ဂိတု (ဂ်ဴလာင္ ၂၀၁၁) ေတံ သဿာဗက္အမႈ (ေ႕႐ွေန) ႏူျပင္ေသတ္ မှဳံယဿဳ 'ဝ႘လယာန္ ဗဝ္ဒါန္' (William Bourdon)ဂွ္ ဒးဒုင္ရပ္ထိင္ အပႜဲ ေသှဟ္ကၞင္က်ာ ကြာလာ လာမ္ပူ (Kuala Lumpur)ဂွ္ရ။ ညးေတံဂွ္ ဒးဒုင္ရပ္ထိပ္ အပႜဲဂၜံင္တရဵ သြက္ဂြံပတုိန္ထၞး ကုဂေကာံအေခါင္ အရာမှိဟ္ သူရာန္ (Suram)စပ္ကႝု ပေရင္တဵတက္ ပြစဿ႘စဿတ္ဂၜဳိက္ဂၜာဲ ဂမၜဳိင္ဂွ္ကီု ေကုာံ သြက္ဂြံဓမံက္ထၞး လဿိဟ္ငၛဳဟ္မးၾသန္ (ငၛဳဟ္ရာန္ၐင္ ဗၜဳိပ္ဍာ္) ဂွ္ကီု မဒွ္ရ။ ညးေတံဂွ္ ဗြဲမျပဟ္ေဟင္ ဒးဒုင္ထေဍင္ပတိတ္ ႏူဍဳင္ မေလဝ္ယွာရ။ ဆဂး ပ႐ူဒဒွ္ဝြံ ကၜာႏူညးေတံ ဟြံဂြံဒုင္လဝ္ဂတိပါင္ သြက္ဂြံဆက္ေကၜာန္အာ ကေမၜာန္ဂၜဳိက္ဂၜာဲ စဿ႘စဿတ္ဂွ္ ဒးဆႝုဂဗကႝုသာ္ ဏအ္ေဏာင္ဂွ္ ညးေတံလၛတ္တီေကတ္လဝ္ တဲုတဲုမံင္ရ။

ဂိတုမတုဲကၜဳင္ေတံ (ပႜဲဂိတုေဂ်ာန္) အလႝုအသ႘ေဖဝ္ဒေရဝ္ မသ႘ကၜ႘ကၜဳင္ စပ္ကုႝ ဒးကေလင္႐ုိဟ္သီေထာံ ကုမၼဏ႘ မဆက္စပ္ကႝု အလႝုအသ႘ဂမၜဳိင္ မပၱံကႝု ကုမၼဏ႘ေသဌ႘ Tajudin Ramli မဒွ္ပူဂုႝ ဒစႝုဒစးမံင္ကႝု ေသှာတ္ေသှာဝ္ ညးဍဳင္ကြာန္ဂွ္တဲု ျပႆနာ မဒးကယ်ာန္ ဓဝါတ္ဗြဲမဂၜဳိင္ မံက္တိတ္ကၜဳင္ရ။ ေသဌ႘ Tajudin Ramli ဂွ္ မဒွ္ညးေဇှာ္ ကုမၼဏ႘ၐင္က်ာအာတရဵ (Malaysia Airlines) မြဲတဲု သီုကႝုဒွ္ပူဂႝု ညးမပံက္လဝ္ ကုမၼဏ႘ (Celcome) (ကေမၜာန္ဖုင္ မိုဝ္ဗုိင္ (Mobile Phone)ကၜာအိုတ္ အပႜဲဍဳင္မေလဝ္ ယွာ) မဒွ္ရ။ ညးေတံဂွ္ မှဳံ အဆက္ေဆာံမံင္ကႝု ဗြဳိင္အလႝု အသ႘ ႏူလက္ထက္'မဟာတ႘ယာ' ဒွ္ ညးေဇှာ္ ကဿိန္ဍဳင္မေလဝ္ယွာေတံရ။

အလႝုအသ႘ဝြံ လေလာင္ၾတးကၜဳင္ ပြသၢဳတ္သြာတ္ သြက္ဂြံ ေဝင္ဂဗုတ္အမႈ စပ္ကႝုညးေဇှာ္ဥကၠဌ ကုမၼဏ႘ ၐင္က်ာအာတရဵ (Malaysia Airlines)ဂွ္ရ။ ကုမၼဏ႘ဝြံ ကေလင္ပတိုန္လိက္ ဒစႝုဒစး ဟိုတ္ Tajudin ဝြံ ႏူ (၁၉၉၀) ေတံ အခိင္ညးေတံ မရပ္စပ္ေကာပ္ကာဲ မံင္ကုမၼဏ႘ဂွ္ ဒးဆႝုဂဗမံင္ကႝု ပေရင္ခက္ခုဲေဇှာ္ကႝု ျဇဟတ္ရ။

''ပေရင္ေဝင္အမႈဂဗုတ္ဝြံ မဒးဇီုကပုိက္မံင္ကႝု အရာ ဒးဓမံက္ပတိတ္ ပြစႝုဒှာ ပ႐ူဒဒွ္ဍာံ ကုညးပူဂႝု မှဳံတာလ်ဳိင္ မဒးဆုႝ ဂဗမံင္ကႝု ပေရင္အခက္အခုဲ ပႜဲကုမၼဏ႘ဂွ္ရ'' သာ္ဝြံ ဌာန္ပ႐ုိင္ (The Edge business weekly) ခ်ဴဓမံက္ လဝ္ရ။ ပြမကေလင္ဖန္ဗဒွ္ကႝု ဒှာဲဝဲါ ကု Tajudin ဂွ္ တုပ္ညံင္ဂစာန္ ကဿာတ္လဒႝုတဵ ပ႐ူဒဒွ္ဍာံ သက္သ႘သာဓက လၱဴအရာ တင္အခက္အခုဲ ဂေကာံအုပ္ဓုပ္ 'မဟာတ႘ယာ' မှဳံကသပ္စှာဲတအ္ဂွ္ေရာင္ ဂြံဆႝုေကတ္မာန္ရ။ မြဲအခိင္ ဓဝ္ ပြဟြံမြဲကႝု ပေရင္ဓမံက္ထၞးသၜးပြး အပႜဲအရာ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ (Transparency) ေကုာံ ပေရင္မဒုင္လ်ဳိင္ အလႝုအသ႘ (Accountability) အပႜဲအရာ သၢဳတ္သြာတ္ဂဗုတ္ မှဳံကႝုပေရင္ကယ်ာန္ဓဝါတ္ သာ္ဝြံဂွ္ သြက္ဂြံၿပံင္သၜာဲ ဗတိုက္သ႐ုိဟ္ေထာံ ပေရင္ ပုိန္ျဒပ္ဒမၜဳက္ (ေမွာင္ခိုစီးပြါးေရး) ကုညး'နဂ်တ္' Najibs ဂွ္ေလဝ္ ဒွ္အရာနိမိတ္ လက္သန္ခိုဟ္မြဲ ဟြံေသင္ဏီရ။

ျဇဟတ္ပေရင္ပုိန္ျဒပ္ဝြံ ဍိန္လ်ေစွ္ကၜဳင္ကီု ေကုာံ ဆုတ္ေယာင္ေစွ္ မံင္သိုက္က္တဲု ဖန္ဗဒွ္ကႝု ၾသဇာေဗာ္ ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္ UMNO ေကုာံ ေဗာ္ (Barisan Nasional (BN) ဂြံဟုတ္သဝ္ေစွ္အာဂွ္ရ။ ပေရင္ ပုိန္ျဒပ္ကဿိန္ဍဳင္ မတဵတက္ မံင္ဂွ္ဝြံ အပႜဲကႝုပြဳိင္ (၂) သှာံ ပထမ ပိဂိတုဂွ္ေဟင္ ေဆာတ္ေယာင္သဝ္ ေစွ္အာတဲု သှာံမတုဲကၜဳင္ေတံဂွ္ ႏူကႜဳိပ္ကၜံ 4.6% ဂွ္ ပေရင္ပုိန္ျဒပ္သဝ္ေစွ္အာ စုိပ္အာ 3.6% ေတံရ။ ပေရင္ေဆာတ္ေယာင္ဝြံ ညးမလၛတ္သၛ႘ဂၜိပ္ ပေရင္ပုိန္ျဒပ္ ဂမၜဳိင္တအ္ ပေတွ္ေကတ္ဂွ္ဝြံ ပဟိုတ္ႏူကႝု ငၛဳဟ္မးၾသန္ မယအ္ေစွ္အာကီုတဲု ကေပါတ္ဖ်ာဂမၜဳိင္ မကႜင္(ငၛဳဟ္ဂၜဳိင္) တုိန္မံင္ အပႜဲကႝု ပြဳိင္ (၂) သှာံ မတဲုကၜဳင္ေတံဂွ္ေရာင္။ တာလ်ဳိင္အစ႘အဇန္ အလႝုအသ႘ မဒးယွအ္ေဖ်ံ ကႝု ငၛဳဟ္မး ကေပါတ္ဖ်ာဂမၜဳိင္ ေကုာံ ငၛဳဟ္မးမံင္စံင္ဘဝမှိဟ္ မသၜဳင္မံင္ ဂွ္ဝြံ မဒွ္မံင္ ပဿိက္ကိစၥေကင္ကာေဇှာ္ သြက္ေပဲါ႐ုဲမာဲ (၂၀၁၃) ေတံရ။

မြဲအဆက္ဓဝ္ ကေပါတ္အေျပာံသတ္ၿဗဵေကၜင္ (စားအုန္းဆီ ကုန္ၾကမ္း) ဂွ္ေလဝ္ ငၛဳဟ္ကႜင္တိုန္မံင္ အပႜဲ ဗြဝ္ဖ်ာ ဂၜးကဝ္တဲု ေဗာ္ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ Barisan Nasional (BN)ဂွ္ စိုတ္လုပ္စကၜဳင္ကႝု သြက္ဂြံစ ကေမၜာန္ ပေရင္တုႝလြ႘ တှံသတ္ၿဗဵေကၜင္ အပႜဲဗြဝ္တိခံက္ သဿဝ္တဲ အစ႘ဇန္ေဖာအ္ေျဗဝ္ အလႝုအသ႘ရ။ နကႝုအစ႘အဇန္ေဖာအ္ေျဗဝ္ အလႝု အသ႘ ပြမတႝုတှံသတ္ၿဗဵေကၜင္ အပႜဲဗြဝ္တိခံက္ဂမၜဳိင္ဂွ္ဝြံ ေဗာ္ UMNO ဂွ္ မေကာပ္ကာဲကၜဳင္ မံင္ ေခတ္အဆက္ ဆက္ရ။ အပႜဲသှာံ (၂၀၁၀) ဂိတုေဖဖဝ္ဝါရ႘ (February)ဂွ္ ငၛဳဟ္မးကေပါတ္အေျပာံ သတ္ၿဗဵေကၜင္ (စားအုန္းဆီ ကုန္ၾကမ္း) မြဲတာန္ (one ton)ဂွ္ ဒတုံၾသန္ မေလဝ္ယွာ 4,000 ေရန္ေဂတ္ မဒွ္တဲု စိုပ္ဂိတုအံက္တုိဝ္ဗာဂွ္မၢး ငၛဳဟ္ေစွ္အာ ဆ 3,028 ေရန္ေဂတ္ (ဒဝ္လာ US $ 1,1014) မဒွ္တဲု ငၛဳဟ္ယအ္ေစွ္အာ ၾကပ္ကႝု (၂၅%) ကႜဳိပ္ကၜံရ။

(၁) တင္သဿာန္သဿဳက္ ႏူညးဍဳင္ကြာန္ စပ္ကႝုၾသဇာဂုဏ္ သိကၡာ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ (UMNO) ဂွ္ကီု၊ (၂) ပေရင္ပုိန္ျဒပ္ အပႜဲကဿိန္ဍဳင္ သဝ္ဍဳိန္ေစွ္မံင္ကီု ေကုာံ (၃) ဂဥဳပ္ဝန္ ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္' (Najib) ဂြံလဝ္အဝႝု ပြဳိင္ၐါသှာံဂွ္ဝြံ မဒးဆႝုဂဗမံင္ကႝု ပေရင္စဿ႘စဿတ္ သၛ႘ဂၜိပ္ပၚပဲါ ေဇှာ္ကႝုျဇဟတ္ဂွ္ကီုတဲု ဂေကာံခ်႘ဒရာင္ ညးဍဳင္ ကြာန္ (Civil Society) တအ္ မဒးကႝုကၜဳင္ျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ သြက္ဂြံျပံင္သၜာဲ ေသှာတ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။ သၸဟိုတ္ကႝု ပေရင္ကႝုျဇဟတ္ ဓ႐ုိဟ္ဂမၜဳိင္ မေဇှာ္တိုန္မံင္သိုက္က္တဲု ဂဥဳပ္ဝန္ေဇှာ္ 'နေဂ်တ္' (Najib) မဒးဒွ္ကၜဳင္ ဓဝိင္ေသာက အပႜဲကႝုေဗာ္ UMNO ဂွ္ကီု ေကုာံ ပေရင္ၿပဳိင္ျဇဟတ္ အဝႝုအာဏာပူဂုႝ အပႜဲေဗာ္ မမံက္ကၜဳင္မံင္ဂွ္တဲု ဂေကာံအလႝုအသ႘ 'နေဂ်တ္' (Najib) ဝြံ သြက္ဂြံဓမံက္႐ုပ္ရဵကေမၜာန္ အစ႘အဇန္ အလႝုအသ႘ဂွ္ ဆႝုဂဗမံင္ကႝု တင္ဝါတ္ဂါတ္ဂမၜဳိင္တဲု သြက္ဂြံ ေကၜာန္ဗဒွ္ေပဲါ႐ုဲမာဲ အပႜဲသှာံဂတေတံဂွ္ ဒးဒွ္ကၜဳင္အခက္အခုဲကီုရ။

သုေတဇ
ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု (ေလဿင္-၆၃)

September 2011

Anil Netto ဝြံ ဒွ္အာစာခ်ဴလိက္ မှဳံပႜဲဍဳင္ ပ႘နာန္ (Penang)မဒွ္ရ။
လိက္ပေရင္ဝြံ ဗြဲမဒးရးကႝု သြက္ပုရိသာတ္ သဿာဗွ္လိက္ဂကူမန္ဂွ္ ကၜာဲပတိတ္နင္ ႏူ Asia Times Online (Holdings) Ltd မဒွ္ရ။

(Copyright 2011 Asia Times Online (Holdings) Ltd. All rights reserved. Please contact us about sales, syndication and republishing.)