အဲေဍာတ္မံင္ေတံ အၥာလဵထၞးလဝ္ကႝုအဲဂွ္ ကၱဳႝဒွ္မှိဟ္တၛဲစန္မၢး ဒွ္မှိဟ္ေကက္ သကာျပာ ကတ္မြဲတုဲ ဒွ္အၥာ တၜပညာညးဂမၜဳိင္ေရာင္။ ဒွ္အၥာဘာမန္မာန္ ပႜဲကြးဘာဖအုိတ္ဏံ ရဵသာ္ဝြံ အၥာဘာမန္ပ႙ု ဟုီတြံလဝ္ႏြံကၜဳင္ဂွ္ အဲစပ္ကုႝ ပေရင္ပညာတုဲ အဲေလဝ္အတုိင္မိမဇကု၊ အၥာဇကုပေတွ္လဝ္ဂွ္ အာဘာတန္သၜဳင္ကာန္ ဂကူမန္ (ဌာနပေရင္ ပညာေကာန္ဂကူမန္) ပႜဲဌာန္ဗၜးၐး မြဲဒှာဲရ။
ႏူဂွ္ အံင္အာတန္ ေမအ္ထေရတ္ (၁၀) တန္တဲု လုပ္ယုိက္ေဂၜင္ေကတ္တာလ်ဳိင္ ပႜဲဂေကာံ အၥာဘာမန္ ခ႐ုိင္သဓုီ (သဿဝ္တဲဌာနပေရင္ ပညာေကာန္ဂကူမန္(ဗဟုႝ) ရ။ အဲေဗၱာန္ကၜဳင္လိက္ သၸကၜဳင္အၥာဘာ ပႜဲဘာအလုႝအသ႘ ကုီ၊ ပႜဲဘာေကာန္ဂကူကုီ၊ ပႜဲဘာဥတုကညင္ကုီ၊ ပႜဲဘာပူဂႝုဇကုကီု၊ အ႐ုီဗင္ပႜဲဘာတန္ေဗၱာန္ ဂမၜဳိင္ကုီ အဲဂစာန္ တဲု ေဗၱာန္ကၜဳင္(လိက္) ကြးဘာတံ ဂြံကၜဳင္ေပဲါအံင္ဇှး ဂၜဳိင္ကုႝလဿိဟ္ရ။ ဒးေဍာင္၊ ဒးေကၜာန္၊ ဒွ္ဒဒုိက္ေရာင္ဂွ္ ဟြံစြံအဓိကတုဲ ပႜဲေဗာ္ေဒံါပန္ေပွာ္ ကုနအဖဂွ္ အဲကု အၥာဘာ/ အၥာေဢာံမန္ ဂမၜိဳင္ တုိန္ကၜဳင္ေကတ္ တာလ်ဳိင္ဗၱာန္လိက္ ပႜဲေဒသပယ်ဳႝ က်ာ္ပိမြဲဒှာဲရ။ စႏူအခိင္ဝြံတုဲ အဲေဖ်ံေထာံစုိတ္ ေကၜာန္ပေရင္ပညာ သြက္ဂကူမန္၊ ေကာန္ငၛာ္မန္၊ သဿတ္မန္ မႏြံဒဿံင္ ပႜဲေဒသ ပယ်ဳႝဂမၜဳိင္ေရာင္။ အဲစြံလဝ္အဓိက ပေရင္ေဖာအ္ေျဗဝ္ ပညာ ေကာန္ငၛာ္ ေဒသပယ်ဳႝတံရ။
''ပညာႏုင္ရတ္ ကမၜတ္ကၜတ္ဏာဟြံဂြံ'' ပညာေဟင္ ေဍံခုိဟ္ကုႝ ပ႙ုမှိဟ္တံမာန္ေရာင္။ တၛဲဏံ ပေရင္ပညာ ဂကူမန္ပ႙ုဂွ္ ႏြံမံင္ကဆံင္လုႝေရာ။ ဇဿာပ္ဂကူမန္၊ မိမမန္၊ အၥာဘာမန္၊ တၜပညာမန္၊ သင္မန္တံဖအုိတ္ ကေလင္သၛ႘ဂၜိပ္ခ်ဳိတ္တ္ပၜဳိတ္တ္တုဲ ဂၜံင္လႝုဂြံေဇှာ္ေမာဝ္ တဵတက္မာန္ဂွ္ အလုံေဒသညးဍဳင္ကြာန္မန္တံ ဒးလုပ္ေပဲါဗတုိက္ ပေရင္ပညာေကာန္ဂကူမန္ ေဖာအ္ေျဗဝ္ေဇတ္တ္အုိတ္ေရာင္။
တင္ရန္တဿအ္ ပေရင္ပညာဂွ္ ေကာန္ငၛာ္သဿတ္တံ ညံင္ဂျမင္ ညာဏ္ေသၢာံႀကံင္ကုီ၊ ခ်ပ္ဗၥာေလပ္ကုီ၊ ႐ုဲစွ္ေဗၜတ္မွာမာန္ကုီ၊ ညံင္ဂြံ ဆက္လုပ္ေကတ္တာလ်ဳိင္ သြက္ဍဳင္သြက္ဂကူကုီ၊ ညံင္ဂြံကၜိဳဟ္ ေကတ္ပ႐ူမြဲမြဲ ၿဇဳိဟ္ဟ္နက္က္ ေသၢာံေဗၱာန္ေကတ္မာန္ ဒးဂုိတ္ဂၥာန္ရ။ ကာလဂွ္မွ ဘဝေကာန္ငၛာ္သဿတ္မန္ပ႙ု ေသၢာံဆက္ လၛတ္အာ ပညာ ကဆံင္သၜဳင္ မပၱံပညာသိပၸံ၊ ပညာဝိဇၨာမြဲမြဲ ဗြဲမေလာဲသြာမာန္ေရာင္။ အခိင္တၛဲဏံ ဂကူမန္ပ႙ု စပ္ကုႝပေရင္ပညာတုဲ မှိဟ္ေလပ္လဝ္ပညာ ကဆံင္သၜဳင္င္ တၜပညာမန္ ညံင္ရဵဒံက္တာ'နာဲပါန္လွ'တံဂွ္ ဒးဂၜာဲမံင္ ဏီရ။ ပစၥဳပၸန္ဏံ ဂကူမန္ပ႙ု သဿတ္ မန္၊ ေကာန္ကြး ဘာမန္ပ႙ု မံင္ဘာ ကတ္ေဗၱာန္ပညာ အံင္စွ္တန္ စုိပ္ဘာတကၠသုႝ ဂြံတဆိပ္ၾကာ ကလိဂြံ ဒ႘ဂရ႘၊ ဘၟာဘဆင မၢး မံင္ဘာစုိပ္ဒတုဲအာရ။ ဟြံဒးဆက္ကတ္ေဗၱာန္ ပညာမၛးရ ေစွ္စုိတ္တုဲ မံင္ေထာံသဿးသဿးဂွ္ဂၜဳိင္ရ။
ညးလၛဳႝသၸအၥာဘာ၊ သြံစဖ်ာ၊ အာေကၜာန္စဍဳင္မၛး ဟြံဆက္ ကတ္လၛတ္ ပေရင္ပညာေခတ္လဿဳဟ္ မံင္ေထာံ သဿးသဿးမၢး အနာဂတ္ ဂတဏံ သြက္ဘဝေကာန္ငၛာ္မန္၊ သဿတ္မန္၊ မိမမန္၊ ဂကူမန္ပ႙ု သာတုဲ လဇုဲလဇ အာ ႏူေကာန္ဂကူညးတှဟ္မာန္ေရာင္။ ဟုိတ္ဒွ္သာ္ဂွ္ရ ဂၜံင္လႝုအကာဲအရာခုိဟ္/ပေရံတဲု ဂကူမန္၊ သဿတ္မန္၊ ေကာန္ငၛာ္မန္ (ကြးဘာ)မန္တံ ညံင္ဂြံဆက္လၛတ္ဒဿံင္ ပေရင္ပညာ ကြတ္မြဲမြဲမာန္ဂွ္ နဲလုႝပ႙ုဂြံသၸေရာ။ တၛဲဏံ လ်းပညာမန္ပ႙ု ဂၜဳဓုီဒဿံင္ဂွ္ ဟုိတ္ႏူမုေရာ။ ယဝ္ပ႙ုသၛ႘ဂၜိပ္ ဂၜဳိက္ဂၜာဲတမ္႐ုိဟ္မၢး ဂြံဆုႝေကတ္ ႐ုိဟ္ကှက္ေဍံ စပ္ကုႝ အကာဲအရာ ဗြဲသဿဝ္ေတံအုိတ္ရ။ ညးဗွ္လိက္တံ ဆက္လၛတ္ဗွ္အာညိ။
အကာဲအရာ(၁)
ဟုိတ္ႏူဒးေထာံကၜဳင္ ဍဳင္မိတိမဇကုကုီ၊ သဿိင္ဨကရာဇ္ ပုိင္ၿပ႘ဍဳင္ဇကု ဟြံမြဲကုီတုဲ သြက္ပေရင္ပညာဂွ္ ဂကူမန္ပ႙ု ဟြံကလိဂြံ အေခါင္ေကၜာန္ ပေရင္ပညာမန္ ဍဳိက္က္ေပင္င္ရ။ တၛဲဏံ ေကာန္ဂကူ မန္ပ႙ု ေထက္ကုႝ ဒးလၛတ္ဝင္မဍာံ ပဲႜ ၟဓ(၉)ဗြဝ္ကၜံဂွ္ ဂကူဗဿာႏူအညာ ၐက္ေစွ္ကၜဳင္ လၸာ္တိဗလး ေဒသရးမညရ။ ဗဿာတံဒုင္သၨဳိင္ကုႝ ဍဳင္ဗကာံ တုဲ ဒက္ပၱန္ကၜဳင္ဍဳင္မြဲ မာန္ကၜဳင္တုဲ ၟဓ(၁၁)ဂွ္ ဗဿာႏူအညာ(ဗကာံ)တံ ဗၱဳိက္ဗလုီသီေထာံဍဳင္သဓုီ ရာဇာဌာန႘မန္တံရ။ ပႜဲမြဲဒၿမိပ္ဂွ္ ဍဳင္ဟံသာ ဝတ႘ကုီ၊ သဿိင္ႏူဍဳင္ဟံသာဝတ႘ကုီ ဝင္ေကၜံအာပႜဲလၱဴဂၜးကဝ္သုိက္က္ရ။ ကိစၥဝြံ ဝင္ပေရင္ဘာသာဟြံေသင္ ဒဒွ္ဝင္ပှာန္ဗဿာ (ကဝ္လဝ္န႘ဗဿာ) တံ သၜဲတိသၜဲဍဳင္ကြာန္ သီေထာံဍဳင္ ေကာန္ဂကူမန္ေရာင္ အၥာသုေတ သန၊ အၥာဝင္ဂၜးကဝ္ေတံ စဿတ္လဝ္ရ။ ဂကူဗဿာတံ ပၜံင္ၐးဏာ ပိဋကတ္ပိ (၃၀)စုံ၊ ခမ႘သင္မန္၊ တၜပညာမန္ လိက္ပတ္မှဳံကုႝငၛဳဟ္မး ပညာေလာက႘ ၊ ေလာကုတၱဳႝ၊ သုီရပ္ဏာသဿိင္မန္ မႏုဟဝ္၊ အမာတ္ဒဵဗညာ၊ သၠဳိပ္ပှာန္ သၢံင္ပှာန္၊ ေကာန္ ဂကူမန္ ေကုာံ အာဲကဿာဲလိက္ပတ္ေယန္သှာင္၊ ျပေဝဏ႘မန္တံဂမၜဳိင္ရ။ ႏူကုႝအခိင္ဝြံတုဲ ဂကူမန္ပ႙ု ဒးဒုင္ေဆာံဍဳင္ မိတိမသဿးဟြံက သုီဒွ္အာဘဝဍိက္အုိတ္ရ။ ပႜဲအခိင္ေတံ မအခဝ္ဗဿာ ဟြံမြဲဏီ မအခဝ္မန္၊ လိက္ပတ္မန္ ေကုာံ မအခဝ္ဂကူပ်ဴေဟင္ ႏြံၐါဂကူရ။ လက္ထက္သဿိင္က်ာန္ေယ်တ္ ဒက္ပတန္လိက္တဿအ္ ေစတ႘ျမ (ျမေစတီ) နကႝု(၄)ဘာသာရ။ မန္၊ ပ်ဴ၊ ပါဠိ ေကုာံ ဗဿာေရာင္။ မအခဝ္ဗဿာဂွ္ ေကတ္ဆာဲႏူမအခဝ္မန္ေရာင္။ အခိင္ဝြံ ပေရင္ပညာ မန္ကုႝ ဂကူမန္ပ႙ု ၐုိတ္လုႝေဇှာ္ေမာဝ္တဵတက္ဒဿံင္ဂွ္ ဇဿာပ္ဂကူမန္ ကူခ်ပ္ အာမၢး ခ်ပ္ဗၥာေလပ္ေရာင္။
အကာဲအရာ(၂)
ဟုိတ္ႏူဒးမံင္သဿဝ္တဲ ဂကူညးတှဟ္ ဘဝဍိက္ပၜက္ သဿဝ္တဲ သဿိင္ဗဿာအဆက္ဆက္ ကုေအဂၤလိက္တံတုဲ သြက္ပေရင္ပညာဂွ္ ဂကူမန္ ပ႙ု ဟြံကလိဂြံ အေခါင္ဓမံက္႐ုပ္ရဵ ကေမၜာန္ပညာမန္တုဲ ဒးဒုင္ဍဳႝဍဳိက္၊ ဒးဒုင္စကာမံင္ ကုသဿိင္ဗဿာ ပႜဲလုပ္ေပဲါဗတုိက္ပှာန္ စုႝဒှါဍဳင္ကုီ၊ ဒးေကၜာန္ ကေမၜာန္ပႜဲခှံဘုတ္ဘာ၊ က်ာ္ေစတ႘ ေကုာံ ဒှာဲတှဟ္ဟ္ဂမၜိဳင္ရ။ လက္ႀကဵဏံ သဿိင္ဗဿာတံ ဒွ္ပှာန္ကုႝေအဂၤလိက္တံတုဲ ေအဂၤလိက္တံ သီေထာံရးတှင္ႀသ႘၊ ရေခင္ အလန္ပထမကုီ၊ အလန္ဒုတိယဂွ္ သီေထာံ ဍဳင္ဟံသာဝတ႘မာန္တုဲ ပႜဲဂွ္ ေအဂၤလိက္တံ ထပ္သီေထာံ အလုံဍဳင္ဗဿာ မြဲတုဲ ရပ္ဏာသဿိင္ဗဿာ(သီေပါ) ကုသမၻာညးရ။ စႏူဂွ္တုဲ ေကာန္ဂကူ မန္ပ႙ုဂမၜဳိင္ ဒးမံင္အာသဿဝ္တဲ ဂကူေအဂၤလိက္တံ မြဲကဆံင္ပၜန္ရ။ ဘဝဍိက္လၱဴဍိက္ဟုီစဂြံေရာင္။ ဂကူမန္ပ႙ု တၜပညာမန္၊ ခမ႘သင္မန္ပ႙ု ဂြိင္ေဖက္လိက္ပတ္ဇကု ေကၜံကၜက္အာတုဲ နကုႝစုိတ္ဓာတ္ ဆာန္ဂကူ၊ ဆာန္ဍဳင္ ပၱန္ကၜဳင္ပေရင္ပညာ ပႜဲဘာလက်ာ္ ေဗၱာန္ကၜဳင္ကုႝမံင္ လိက္ပတ္မန္ ကုေကာန္ကြးဘာ၊ သင္သဿတ္ေကာန္တုိက္လိက္ပရိယတၱိ အုိတ္ဂွ္ ဂြံဆုႝေကတ္စုႝကုႝလဿဳဟ္ရ။
ဟုိတ္ႏူတ႘လပုိန္သင္တံ ေဗၱာန္ကုႝ လိက္မန္တုဲ ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ု ေလပ္ကၜဳင္လိက္မန္ ဒွ္ကၜဳင္အၥာ ဘာမန္၊ ေကာန္ငၛာ္သဿတ္မန္တံ ဗွ္ဒး၊ ခ်ဴဒး၊ ဟုီအေရဝ္မန္ မာန္ကၜဳင္အုိတ္တုဲ ထိင္ဒက္အာ ပေရင္ဂကူမြဲသာ္ကုီရ။ ယဝ္ခါရ ဟြံေသင္မၢး ညံင္ရဵ ဂကူပ်ဴ (သေရေခတၱရာ)တံ ဒးေကၜံကၜက္အာ လၱဴဍဳင္ဗဿာေရာင္။ မုဟုိတ္ဂကူပ်ဴတံ ဂြံေကၜံအာဂွ္ ဟိုတ္ႏူဘာလက်ာ္ဟြံမြဲ၊ ဟြံၿဇဳိဟ္နက္ ပႜဲဗုဒၶဘာသာေရာင္။ ဍဳင္ဗဿာဂွ္ စုိပ္အာသဿဝ္တုဲ အုပ္ဓုပ္ေအဂၤလိက္ ပြိဳင္ဍဳင္အိႏၵိယမြဲတုဲ သြက္ဂြံစုႝဒှာ အေခါင္အရာ ေကာန္ဍဳင္အရင္ဂွ္ မန္ကုကေရင္ ခါန္ကှက္ကုႝလဝ္ဒှာဲ ကံင္သ႘ေကၜာန္ေသှာဝ္ဥပေဒ ဟုိတ္ႏူ ေအဂၤလိက္တံေစွ္စုိတ္ ဗုီသဿိင္မန္အုပ္ဓုပ္ကၜဳင္လဝ္ တိဍာ္ရးမည ဍဳင္ဗဿာ လၸၚသဿဝ္ေရာင္။ ဗုီလုႝဒွ္ဒွ္ ေသှာတ္ပေရင္ ပညာ ေအဂၤလိက္ဂွ္ ဒွ္မံင္ ပေရင္ပညာဍိက္တုဲ ညးဍဳင္ကြာန္တံ ထံက္ဂလာန္သၻင္ဗၠပ္ဗေဗင္ ကြးဘာတကၠသုႝ စပ္ကုႝေသှာတ္ပေရင္ပညာဍိက္ ေအဂၤလိက္တုဲရ။
လက္ထက္ေအဂၤလိက္ဂွ္ ပႜဲပေရင္ပညာဝြံ ဂကူဘာမှဳံ(၃)ဂကူရ။ (၁) ဘာေအဂၤလိက္ (၂) ဘာေကာန္ဂကူ (၃) ဘာေဗၱာန္လိက္ေအဂၤလိက္ ကု ေကာန္ဍဳင္အရင္မြဲမြဲဘာသာရ။ ဗြဲေတဿင္ လိက္ေအဂၤလိက္ဂွ္ သၸလဝ္ဘာသာ အဓိကမြဲေရာင္။ စပ္ကုႝဘာေကာန္ဍဳင္အရင္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ႏူ႐ုင္ပေရင္ပညာ အလုႝအသ႘(ရးေဒသ) အုပ္ဓုပ္ေကာပ္ကာဲတုဲ ပံက္ ေကတ္တ္ဂြံရ။ အခိင္ဝြံ လ်းပေရင္ပညာမန္ ဂြံအေခါင္လ်းသှံင္ မြဲ ၐါေဍာင္ကုီတုဲ ဘာတန္သၜဳင္ရးမည (ရာမညအထက္တန္းေက်ာင္း) ဘာတန္မူလ ရာမညပ႙ုမန္ မံက္ကၜဳင္ကုီရ။ ဘဝေကာန္ဍဳင္အရင္ ဂမၜဳိင္ေလဝ္ လ်းတဿးကၜဳင္ကုီရ။
အကာဲအရာ(၃)
ဟုိတ္ႏူအလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာ အဆက္ဆက္ အုပ္ဓုပ္ကၜဳင္ ကဿိန္ဍဳင္ဗဿာတုဲ ဘဝေကာန္ဂကူမန္ မဒွ္ေကာန္ဍဳင္အရင္တံ အေခါင္ အရာေဗၱာန္ပညာ ဟြံဗၜးၐးရ။ ၐုိန္ရဂြံအေခါင္ဗၜးၐး ႏူေအဂၤလိက္တံ ေလဝ္ (၁၉၄၈-၅၃) ပေရင္ပညာဂွ္ ေဍံဟြံေဇှာ္ေမာဝ္တဵတက္ကၜဳင္တုဲ အလုႝအသ႘ပှာန္တံ ေဖ်ံတုိန္အစ႘အဇန္ (ျပည္ေထာင္စုစီမံကိန္း)ရ။ ဆဂး နဘာသာဗဿာေဟင္ ကုႝၾကက္တုဲ ဘာသာေကာန္ဍဳင္အရင္ ဂမၜဳိင္တံ ၐိုတ္ကဆံင္တန္မူလ၊ ပဲါႏူမၛးဘာ (အခိင္ဘာဟြံေသင္) ဂြံအေခါင္ေဗၱာန္တုဲ ေကာန္ငၛာ္မန္တံ ဟြံဂြံေဗၱာန္လိက္မန္ဂၜိဳင္ရ။ (၁၉၆၂) အလုႝအသ႘ပှာန္ 'ဗုိလ္ခ်ဳက္ေနေဝန္'တံ မြဲဂေကာံသီေထာံ အဝုႝတုဲ သုင္ေစာဲကၜဳင္ ေသှာတ္မြဲဍဳင္မြဲရ။ (၁၉၇၄-၁၉၈၈)ဂွ္ အလုႝ အသ႘ပှာန္တံ သုင္ေစာဲေသှာဝ္ဒက္ပၱန္ (ျပ႒ာန္ဥပေဒ)တုဲ အုပ္ ဓုပ္ကၜဳင္ဍဳင္ရ။
ပႜဲသဇုိင္ဥပေဒ(၁၉၇၄)ဂွ္ ပႜဲပုိဒ္(၁၅၂) ဇဿာပ္ေကာန္ဍဳင္ အ ေခါင္ေဗၱာန္ပညာႏြံတုဲ ဇဿာပ္မှိဟ္ ဒးေဗၱာန္ေရာင္ ဓမံက္ထၞးလဝ္ရ။ ဆဂး ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ု ရန္တံဿလဝ္ သြက္ပေရင္ပညာမန္ ပံက္လဝ္ဘာ ေကာန္ဂကူမန္ဂမၜဳိင္ဂွ္ အလုႝအသ႘ပှာန္တံ ဗက္သီေကတ္တုဲ သၸ ေထာံဘာအလုႝအသ႘အုိတ္ရ။ ဥပမာ - (ဘာစဿတ္၇၊ ဍဳင္မတ္မလုီ၊ က်ိဳက္ဖနဲ) အလုႝအသ႘ပှာန္တံ သုင္ေစာဲကုိန္ကေမၜာန္ (စီမံကိန္း) သဿတ္၊ (လူရည္ခၽန္-အထူးလုပ္အားေပး) တုဲ သုင္ေစာဲကၜဳင္ ပႜဲကေမၜာန္ ပေရင္အလုႝအသ႘တံအုိတ္ရ။ အလုႝအသ႘ပှာန္ဝြံ ညံင္ဘာေကာန္ဍဳင္ အရင္၊ ဘာေကာန္ဂကူဂမၜဳိင္ ဟြံဂြံမံက္တုိန္၊ ေဇှာ္ေမာဝ္တုိန္ဂွ္ သုင္ ေစာဲေကာန္ပှာန္၊ သုင္ေစာဲနဲကဲ အဝုႝအာဏာတုဲ ဗက္ကဿာတ္၊ ဗက္ တာဒှာမံင္လဿိဳန္တုဲ ပေရင္ပညာမန္ အတုိင္ေကာန္ဂကူမန္တံ ရန္လဝ္ဂွ္ ေဍံဟြံကုႝကၜဳင္ အေခါင္အရာတဲု စုႝကုႝလဿဳဟ္ ဘဝေကာန္ငၛာ္မန္ပ႙ု ပေရင္ပညာဍဳိန္လ် ဂၜဳဓုီဒဿံင္ေရာင္။ ညးဗွ္လိက္တံ ကေလင္သၛ႘ဂၜိပ္ ရံင္မြဲဝါညိ။
အကာဲအရာ(၄)
ဟုိတ္ႏူဘဝပၜန္ဂတး ဟြံဂြံအံင္ဇှးဏီ မဒွ္ဒဿံင္ဘဝဍိက္ပၜက္ ဏီတုဲ ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ု သြက္ပေရင္ပညာဂွ္ အေခါင္ဖန္ဇန္ ျပဳေျပင္ ကေမၜာန္ ပေရင္ပညာမန္ ဟြံဆုႝညာတ္ဏီရ။ ဍဳင္မန္ပ႙ုဂမၜဳိင္ ဍဳင္ဟံသာဝတ႘၊ ဍဳင္သဓုီ၊ ဍဳင္မုတၱမတံ ဒးဒုင္ဗၱိဳက္ ကုဂကူဗဿာ လုီလာ္အာဗက္ ေကာန္ဂကူမန္ပ႙ု ညးမဆာန္ဂကူမန္၊ သရာဲမန္၊ သၠဳိပ္ပှာန္မန္၊ သၢံင္မန္၊ တၜပညာမန္၊ ခမ႘သင္မန္၊ သဿတ္မန္ ေကုာံ ေကာန္ငၛာ္မန္တံဂမၜဳိင္ ရပ္ဂြံၐုန္၊ ျဇင္၊ ေလံ၊ ေပှာ္အုိတ္တုဲ လုပ္ကၜဳင္ ေပဲါဗတုိက္ သြက္ဂြံဗၜးတိတ္ႏူ ဘဝဍိက္သဿဝ္တဲ သဿိင္ဗဿာအဆက္က္ရ။ သြက္ဍဳင္သြက္ဂကူ လုပ္ကၜဳင္ေပဲါဗတုိက္ ဖအုိတ္ကၜဳင္လဝ္ လမ်ဳီ၊ ဒုင္ဂိ၊ ဒုင္ခ်ဳိတ္ကၜဳင္ကုီေလဝ္ အတုိင္သရာဲမန္၊ သၠဳိပ္ပှာန္မန္တံ ရန္လဝ္ ဂြံကေလင္ပၱန္ဍဳင္မန္တဿိဂွ္ ဟြံအံင္ဇှးဏီရ။ အပႜဲေခတ္တဿိ ေခတ္ဂတာပ္ ေခတ္ဏံ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ဆာန္ဂကူမန္တံ ရန္ကုႝေသၢာံကေလင္ပၱန္ ဍဳင္မန္ တဿိမြဲပၜန္တုဲ ညးတံရပ္လြဟ္ လုပ္ကၜဳင္ေပဲါဗတုိက္ဂွ္ မြဲဗုီ၊ သုင္ေစာဲ နဲကဲ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂွ္မြဲဗုီ၊ ပံင္ေတာဲကႝုေကာန္ဂကူ ကာန္ဍဳင္အရင္ ဂမၜဳိင္တုဲ လုပ္ကၜဳင္ေဗဲါဗတိုက္ေလဝ္ ႏြံကၜဳင္ရ။
ညးတံ ရန္တဿအ္လဝ္ တုိင္ပၠဵဍဳင္မန္ ညံင္ဂြံမံက္ဂတဝ္ကၜဳင္ကုီတုဲ ဒက္ကၜဳင္ေဗာ္မြဲ ''ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ'' ေကာ္ခဵဂြံရ။ ပႜဲညးတံ ဒပ္ပှာန္ဗၜးၐးကာန္ဂကူ မန္ ေကုာံ ေကင္ကာဗဟုႝ၊ ကမၼတ႘ဗဟုႝ/ခ႐ုိင္၊ ပြိဳင္ဍဳင္ ပံက္လဝ္ႏြံကၜဳင္ရ။ ဗြဲေတဿင္ ဌာနပေရင္ပညာေကာန္ဂကူ မန္(ဗဟုႝ)မြဲ ျပာကတ္ကၜဳင္ ပႜဲအၾကာေကာန္ဂကူမန္ပ႙ုရ။ ႏူဘဝပၜန္ဂတး ရပ္လြဟ္ဂွ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ဖန္ဖက္ျပဳေျပင္မံင္ သြက္ပေရင္ပညာ ေကာန္ဂကူမန္ရ။ အလုႝအသ႘ ပှာန္တံ ၐုိန္ထၸက္ဒဿံင္ပှာန္ေလဝ္ သြက္ေကာန္ငၛာ္မန္ဂမၜဳိင္ ဂြံမံင္ဘာ မာန္ဂွ္ သၢံင္ပှာန္မန္တံ ဗက္စုႝဒှာ၊ လုပ္ကၜဳင္ေပဲါဗတုိက္ ကုပှာန္ဗဿာတံရ။ (၁၉၉၅) ေဗာ္ကု(နဝတ)တံ ေဒံါပန္ေပွာ္၊ ေဒံါဇူလဝ္ ပေရင္ပန္ေပွာ္ တုဲ ဂကူမန္ပ႙ုဂြံကၜဳင္ အေခါင္အရာ ေကၜာန္ပေရင္ပညာ ေကာန္ဂကူ မန္ညိညတုဲ ဘာေကာန္ဂကူမန္ တန္မူလ၊ တန္သၜဳင္ မံက္ကၜဳင္ရ။ လ်းပညာ ဂကူမန္ေလဝ္ လ်းတဿးကၜဳင္ ၐုိတ္ေထက္ႂကိက္ကုီရ။ ဆဂး သှာံ(၂၀၀၈)ဂွ္ ပေရင္ပညာမန္ပ႙ု စုိပ္ကၜဳင္ဘဝ ပၜန္ဂတးပၜန္ရ။
စပ္ကုႝပေရင္ပညာမန္တုဲ ဂကူမန္ပ႙ု၊ တၜပညာမန္ပ႙ု ပႜဲပစၥဳပၸန္ ဏံ မုဒးေကၜာန္ေထက္ဂွ္ ဒးခ်ပ္ဗၥာသ႘ကၜ႘ညးသၠံ ကုမိမညးဍဳင္ကြာန္ မန္တံေရာင္။ အဓာန္ဂတ သြက္ေကာန္ငၛာ္သြတ္မန္ပ႙ုတံ ဂြံဆက္လၛတ္ အာ ပညာသိပၸံ၊ ပညာဝိဇၨာ၊ ပညာဂတာပ္ေခတ္ဂမၜဳိင္ ဟြံေသင္ဟာ? အကာဲအရာဟုီဂွ္ နကုႝကုိန္ဂစုိတ္မြဲမြဲ ေဍံဟြံမြဲရ။ ဒးၿပံင္လွာဲမံင္လဿိဳန္တုဲ ညံင္ဂြံၿပံင္လွာဲအာမာန္ဂွ္ ဂကူမန္ပ႙ု ဒးပေဠဝ္၊ ဒးပေကာံျဇဟတ္၊ ဒးဂုိတ္ဂၥာန္၊ ဒးလၛတ္ပညာ၊ ဒးဂုိတ္ေကဿာန္လဝ္ နဲကဲလဿဳိန္ေရာင္။ ကာလဂွ္မွ အတုိင္ဂကူမန္ပ႙ု ရန္လဝ္ဂွ္ ကေလင္ဒက္ပၱန္ဍဳင္မန္တဿိဂွ္ ဂြံမာန္ေရာင္။ ကာလဂွ္မွ ပေရင္ပညာမန္ကုႝ ဂကူမန္ပ႙ု၊ တၜပညာမန္ ေကုာံ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ပ႙ုမန္တံ ဖန္ဖက္မာန္ ရာင္။ ျပဟ္ဟ္ဏံ မန္ပ႙ု ကုႝည႘သာ သဿဟ္သဿန္အုိတ္ညိ။ ဂကူမန္ပ႙ု လၸမံင္ေထာံသဿးသဿး ဂုိတ္ဂစာန္ ပေရင္ပညာမြဲမြဲ ဟြံကုႝပုိတ္သၠဳတ္အာညိ။
ေကှဟ္- ေကာဗၜာဲ(KT)
ေဒသပယ်ဳႝ
ေဒသပယ်ဳႝ
0 တၜ ဟီုဂလာန္ပၚပဲါလဝ္ ဒှာဲဏအ္ရ:
Post a Comment