ေပဲါဗတိုက္အေခါင္အရာမှိဟ္၊ မ႘ဒ႘ယာ ေကုာံ သြက္ဂြံျပံင္လွာဲေသှာတ္တၜအဝႝု

ပႜဲ(၂၁)ဗြဝ္ကၜံသှာံဏံဝြံ အလုံဂၜးကဝ္ပု႙တံမြဲဂွ္ ရမ်ာင္ကေၿမဲ အေခါင္အရာမှိဟ္ သၠာတ္ျမဟ္ ထတ္တုိန္ ေသဲေသဲ၊ မြဲအ ဆက္ဓဝ္ ဂၜးကဝ္လဿဳဟ္ပၜန္ ပေရင္မ႘ဒ႘ယာဟုီမၢး အသိင္နဲကဲ ကြတ္ဂတာပ္ တုိန္စုိတ္ ပညာသၜဳင္တုိန္ ဇဿာပ္ဇဿာပ္တၛဲဂွ္ မဒး အမ္သဝ္ေလာန္ေကြံေကြံရ။ ရဲခ်႘ဒရာင္ အာတ္ အေခါင္အရာ ကြပ္မှိဟ္နာနာတံပၜန္ေလဝ္ ပံင္ပစပ္ သုင္ေစာဲ ကြတ္ မ႘ဒ႘ယာ ဂတာပ္ေခတ္တံတုဲ လုပ္မံင္ေပဲါဗတုိက္ ဗုီျပင္ နာနာသာ္တံဂွ္ မြဲကဆံင္တုဲ မြဲကဆံင္ ဂြံကၜဳင္ေပဲါအံင္ဇှးရ။ ဆဂး ေသှာတ္တၜအဝုႝဂွ္ ေသွ္ၐက္ မံင္ဖုိဟ္ ဏီရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ရဲေကမ္ လဝ္အဝႝုအာဏာ ဍဳင္တၜအဝုႝတံ အုပ္ဓုပ္လဝ္မၢး က႑မ႘ဒ႘ယာ ညံင္ဂြံအိင္လဇုဲလဇအာကုႝ ေခတ္ ကာလလဿဳဟ္ဂွ္ ဖန္ဇန္ဒဿံင္ ပြနာနာသာ္ရ။

ျပဟ္ျပဟ္ဏံ သှာံ(၂၀၁၁)မံက္တုိန္ဂွ္ ပႜဲဍဳင္အာရာတ္(Arab)ဂမၜဳိင္ ဒုင္သဇုိင္ကုႝ ပေရင္အေခါင္အရာ မှိဟ္တံတုဲ ညးဍဳင္ကြာန္တံ ဟုိတ္ႏူအာတ္မိက္ကၜဳင္ အေခါင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ဂွ္ေဟင္ မပၱံကုႝတၜအဝုႝ ဍဳင္အ႘ေဂ်တ္၊ ဍဳင္တူဏ႘ယ်ွာ၊ သမၼတယ႘ေမန္တံ ဒးဗလးေထာံေကၜံ အဝုႝညးတံရ။ တၜအဝုႝ 'ဍဳင္ေလတ္ ပ်ာ' ဂွ္ပၜန္ေလဝ္ လဿဳဟ္သြက္ညးေတံ အခိင္ေသွ္မံင္ ဆညိညဓဝ္ရ။ တုဲပၜန္ ဍဳင္ပါ႐ုင္၊ သ႘ရ႘ယ်ာ ေကုာံ အ႘ရာန္တံမၢး ေပဲါဗတုိက္ညးဍဳင္ကြာန္ညးတံ အသိင္ေဇှာ္မံင္ဖုိဟ္ေရာင္။ ဍဳင္ပု႙ေလဝ္ ၐုိန္ရအလုႝအသ႘တဿိ ျပံင္သၜာဲတုိန္ကၜဳင္ဂးကုီေလဝ္ ပေရင္အၿပံင္အလွာဲဍဳင္ ကၜးကၜးမးမး ဟြံဂြံညာတ္ ဏီရ။

အေခါင္အရာမှိဟ္ ေကုာံ အေခါင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ဟုီဂွ္ ၐုိန္ရဟုီဂးေကာ္ခဵစ ေဝါဟာမအေရဝ္ ဟြံတုပ္ သဿဟ္ကုီေလဝ္ ဒွ္ဒဿံင္ညံင္ရဵ တၜသၛိကုႝသမၻာ ဥပမာျဗဵကုႝႀတံဳရ။ ဟုီပ႐ူအေခါင္အရာမှိဟ္မၢး အေခါင္ဒ႘ မဝ္ကေရၿဇ႘ဂွ္ ပါကၜဳင္တုဲတုဲကုီတုဲ ခ်႘ဒရာင္ပေရင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ဟုီဂွ္ေလဝ္ လုပ္ေပဲါဗတုိက္အာတ္မိက္ အေခါင္အရာမှိဟ္တံကုီရ။ အပႜဲဏံမၢး က႑မ႘ဒ႘ယာဂွ္ေလဝ္ ပါလုပ္မံင္ကုီရ။

သဘဵတၜအဝုႝတံမၢး ပ႐ူညးတံႀကမ္ဓဇန္မံင္ လၱဴညးဍဳင္ကြာန္ဂွ္ ပ႐ုိင္ညိဟြံမိက္ကုႝ ျပးဇးတိတ္စုိပ္အာ ဒှာဲတှဟ္ဟ္ ရ။ ၐုိတ္အေစာန္ညးတံႏြံ ညးတံဒးကဿာတ္ေကၜံလဝ္ပ႐ုိင္ ဟြံေသင္မၢး ဓမံက္ပတိတ္ ပ႐ုိင္ေဗၜတ္တ္ေရာင္။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ပေရင္မ႘ဒ႘ယာ အလုႝအသ႘တၜအဝုႝတံဂွ္ ပ႐ုိင္ေဆင္စပ္ကုႝ ညးဍဳင္ ကြာန္တံ ဆၐုိတ္ညိညိညညေဟင္ ခ်ဴဓမံက္ကုႝတုဲ ပ႐ုိင္ပူဂုႝကႝု ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ညးတံ ေဒၜာံေဗၱာန္ဟုီဂးကုႝ မွာဇန္ညးဍဳင္ကြာန္တံဂွ္ေဟင္ ကုႝဖ်ဳန္ဂၜဳိင္ရ။ ဥပမာ - ဗုႝရံင္အာ (TV,Radio) လိက္ပ႐ုိင္ဍဳင္ဗဿာ ပတိတ္ကုႝ ဍဳင္ေသံတံမၢး ဗုီျပင္တှဟ္ျခာမံင္ဂွ္ ေတာ္ဆခ်ိင္ေကတ္မာန္ေရာင္။

ဍဳင္တၜအဝုႝမၢး ေဆင္စပ္ကုႝ ပေရင္မ႘ဒ႘ယာနာနာတံဂွ္ အလုႝအသ႘ညးတံ ရပ္ထိင္လဝ္တုဲ ဍဳင္ဒ႘မဝ္က ေရၿဇ႘ဟုီမၢး က႑မ႘ဒ႘ယာဂွ္ ဗၜးၐးမံင္ေရာင္။ သဘဵဍဳင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘မၢး အလုႝအသ႘ ဗုီေဗၜတ္ေဗၜင္ဒဿံင္ဂွ္ ဂံင္င္သၠာသၠာ ဟုီဂးထံက္ ထၞးမာန္၊ အလုႝအသ႘တံဂွ္ေလဝ္ ဒးဒေဒၢတ္ ဗက္ေသှာဝ္ ဥပေဒရ။ တၜအဝုႝတံဝြံ ေသှာဝ္ဥပေဒဟုီဂွ္ ႏြံပႜဲပါင္ ညးတံေဟင္ရ။ အမိင္ညးတံပတိတ္ဂွ္ ဒွ္ေသှာဝ္ သြက္ညးဍဳင္ကြာန္တံ ဒးေဒၢတ္ဗက္ရ။

ေအန္တာနိတ္ (internet)၊ ဌာန္ဗလး႐ုပ္ရမ်ွာင္ (TV,Radio) တံဂွ္ ဒွ္ဒဿံင္ေပှာ္ပါင္ၾတင္ ဗစုိပ္ကုႝဒဿံင္ လညာတ္ သမၱီသၜဳင္ၿပဲ အပႜဲဂၜးကဝ္လဿဳဟ္ရ။ ေသဲလ္ဖုင္ Cell Phone ကုႝ ႏွိက္ဇာဖုိင္ Network သဿတ္ နာနာတံဂွ္ ပေကာံေစၜာံကုႝဏာရမ်ွာင္ ကုေတှာဝ္ဒေတာဝ္ အာဲကဿာဲတဿိတံရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ အလုႝအသ႘တၜ အဝုႝတံ ေဖက္မံင္ျဇဟတ္ အာတ္မိက္ ပေရင္အေခါင္အရာမှိဟ္၊ ပေရင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ အုိႆုီတုဲ ဒးထိင္ ၾကာပ္လဝ္ စက္ယာန္မ႘ဒ႘ယာ တံဏံရ။

ပႜဲဂၜးကဝ္ဏံ ဍဳင္ဖံက္ပကဝ္မံင္ အေခါင္အရာမှိဟ္ မှဳံဒဿံင္(၁၇)ဒှာဲဂွ္ ဍဳင္ပု႙ဝြံ စႏူသှာံ(၂၀၀၁) ဒုႝစုိပ္ သှာံ (၂၀၁၁)၊ ပြဳိင္(၁၀) သှာံဏံ ဍဳင္အေခါင္အရာမှိဟ္ ေကုာံ အေခါင္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ သုန္ျဂာံ အုိတ္ ေကှာတ္ ဒွ္မံင္ေရာင္ လိက္ဒုင္စ႘ေရင္ ဂေကာံ Freedom House လေလာင္ၾတးလဝ္ႏြံရ။ လပၚပေရအ္ ပပ္ပ႘အုိတ္ဂွ္ ဂြံလဝ္တဆိပ္ထဝ္ မဒွ္ရ။

ဗုီလုႝဒွ္ဒွ္ တၜအဝုႝေခတ္လဿဳဟ္ဏံဂွ္ ေဖက္တုိန္ပေရင္မ႘ဒ႘ယာ ဂတာပ္ေခတ္လဿဳဟ္ရ။ ရဲ႐ုန္ဂစာန္ သြက္အေခါင္ အရာမှိဟ္တံပၜန္ သုင္ေစာဲကြတ္မ႘ဒ႘ယာ နာနာသာ္တုဲ ဓမံက္ပတိတ္ပ႐ုိင္ ဗြဲမဂတာပ္ အခိင္မာန္ ဗက္ဟြံဂတာပ္ အသိင္အလုိန္ ညးတံခ်႘ဒရာင္ ျဇဟတ္ေဇှာ္တုိန္ရ။ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ တၜအဝုႝတံဂွ္ ဒးကဿာတ္ေကၜံ ပေရင္မ႘ဒ႘ယာ နနဲ ဗုီျပင္နာနာ ပတိတ္ကၜဳင္အမိင္ ဂြံဆုႝဒဿံင္ရ။

ဥပမာ - ပေတာံကုႝအကာဲအရာ ရဲအုပ္ဓုပ္ဍဳင္ပု႙လဿဳဟ္မၢး အလုႝအသ႘တဿိ မံက္ကၜဳင္တုဲဏံ ထပ္ ကဿာတ္ လဒုႝတုိန္ ပေရင္ဆက္ေစၜာံ ေအန္တာနိတ္တံ ဂြံဆုႝကၜဳင္၊ အပႜဲေသှာဝ္တဿိ ပတိတ္လဝ္ တုဲဏံဂွ္ သုင္ေစာဲ ေအန္တာနိတ္တုဲ အေခါင္ဟုီဂးတက္က်ာဟြံဂြံ၊ ဇဿာပ္ေဆင္ေအန္တာနိတ္တံဂွ္ ဆၐုိတ္တုိန္ဗွ္၊ တုိန္ဗုႝ ရံင္ေဟင္ ကုႝအေခါင္ ၊ ေကာန္ပ်ဴတာ ေဆင္ေအန္တာနိတ္တံဂွ္ သြက္ဂြံေစၜာံ ပတိတ္ေပှာ္ေစၜာံ USB Drive, Floopy Drive, Memory Stick, External Drive သၛိစုတ္ၿဇ႘ဒ႘ CD Drive, တံပါလုပ္ဟြံဂြံ ရဵသာ္ဝြံ အလုႝအသ႘လဿဳဟ္ဏံ ပတိတ္လဝ္အမိင္ရ။

ပေရင္ေအန္တာနိတ္ ဍဳင္ပု႙ဂွ္ ထိင္ၾကာပ္လဝ္ နနဲနာနာ သာ္ရ။ ဒှာဲေတံလၸပံက္၊ ဒှာဲဏံကဿာတ္ေထာံ၊ ဒှာဲ ဂွ္လၸဗုႝ ကုႝလဝ္အမိင္ နာနာသဿးဟြံက အသိင္ေအန္တာနိတ္ ညံင္ဂြံအိင္လဇုဲအာဂွ္ေလဝ္ ဖန္ဇန္ လဝ္ ဗြဲမဂၜဳိင္ရ။ တုဲပၜန္ ဇဿာပ္ေဆင္ေအန္တာနိတ္တံ ဒးစြံလဝ္ ေကန္မရာ ကၜတ္မင္ရံင္လၛတ္ CCTV တံကုီ ေရာင္ ရဵသာ္ဏံ ဓရတ္လဝ္ ကုႝအမိင္ ဥပေဒနာနာသာ္ ႏြံမံင္ရ။ ပေရင္တံဏံဂွ္ ဟုိတ္ႏူတၜအဝုႝ ရဲအုပ္ဓုပ္ မံင္ဍဳင္တံ ေဖက္ေကာန္ ညးဍဳင္ကြာန္တံ လုက္စုက္ကုႝ ကေပါတ္မ႘ဒ႘ယာ ဂတာပ္ေခတ္တံ တုဲ သၸလဝ္ အခက္ အခုဲသာ္ဏံ ဂးမာန္ရ။

ရံင္အာတင္နင္တံဏံမၢး ရဲသုင္ေစာဲမံင္ ေအန္တာနိတ္တံ ညံင္ဟြံပလံင္ၾတးဏာ ဗုီ႐ုပ္၊ ဗ႘ဒ႘ေယာ၊ ရုပ္ ရမ်ာင္တံ ညံင္ဟြံဂြံဖန္ဇန္မာန္ဂွ္ ပတိတ္ဏာလဝ္ေသှာဝ္သာ္ဏံရ။ ဟုိတ္ဒွ္သာ္ဏံတုဲ ရဲတၜေဆင္ ဖ်ာေအန္တာနိတ္တံေလဝ္ ညးကၜဳင္ေဝင္ဖံက္ေသဝ္တံ ေအာန္ေစွ္ကၜဳင္တုဲ နကုႝပေရင္ ပုိန္ျဒပ္ေလဝ္ ေတာ္စဟြံကိတ္ဒွ္မံင္ရ။ ၐုိန္ဂွ္ေလဝ္ နဲကဲကြတ္ဂတာပ္ေခတ္ဏံဂွ္ သဿတ္ ေကုာံ တၜပညာဂမၜဳိင္ တီကၜဳိဟ္ ဒဿံင္ နဲကဲတတ္ေကၜာံတံကုီတုဲ ပေရင္ဆက္ေစၜာံ ပ႐ုိင္နာနာတံဂွ္ အသိင္ယအ္ ေအာန္ေစွ္အာ ဟြံေသင္ ဏီရ။

နကုႝစရင္အင္ ဂေကာံသဿာပ႐ုိင္ ဟဿဲကုႝပယ်ဳႝဒှက္ RSF လေလာင္ပတိတ္လဝ္မၢး အပႜဲေကာန္ဍဳင္ပု႙ လဿိဟ္ မှိဟ္မှဳံ (၅၀) ျပေကာဋိကုိဋ္ျပင္ဂွ္ လဿဳဟ္ရဲသုင္ေစာဲမံင္ ေအန္တာနိတ္ ဆၐုိတ္(၃)ကုိဋ္ ေဟင္ ရႏြံ။ ဟုိတ္ႏူဓရတ္လဝ္ ပေရင္သုင္ေစာဲေအန္တာနိတ္၊ ရပ္ထိင္ပၜဳပ္လဝ္ထံင္ကုႝ ဗလံက္ကာ Blogger တံဂွ္ နကုႝဂေကာံ RSF ဂွ္ လၱဴအလုႝအသ႘ဗဿာ ေပှာတ္စဿတ္သမၱီလဝ္ သှညးတံတုဲ ဂေကာံလၛတ္ မင္ရံင္စံင္ ႏူအေမရိကာန္ Freedom House ဂွ္ေလဝ္ နကုႝဍဳင္ဖံက္ပကဝ္ အေခါင္သၜးပြး ေအန္တာနိတ္ ပႜဲဂၜးကဝ္ကဆံင္ပထမ သာ္ဝြံ သၸလဝ္စဿတ္သမၱီႏြံရ။

သှာံေလာန္ကၜဳင္(၂၀၀၄)ေတံ အလုႝအသ႘ပှာန္တံ ပတိတ္လဝ္ဥပေဒ ေဆင္စပ္ကုႝ ကေပါတ္ရပ္စပ္ ပေရင္ ဓာတ္လလ႘ Electronic Law အပႜဲပုိဒ္ပၚ (၃၃)မၢး စပ္ကုႝပေရင္ဂုီကၜဳီ ဍဳင္နိဂုီ၊ ပေရင္အုပ္ ဓလုီ ေသှာဝ္ဓရ္၊ ပေရင္ၐုိဟ္လလံ ဍဳင္နိဂုီ၊ ပေရင္ည႘သာ သဿဟ္သဿန္ေကာန္ဂကူ၊ ပေရင္ ပုိန္ျဒပ္ ေကုာံ ပေရင္ေယန္သှာင္တံ ညံင္ဂြံယုတ္ေဒက္အာ သုင္ေစာဲရပ္ေအန္တာနိတ္တံမၢး ဒုဟ္ဒဏ္ထံင္ (၁၅)သှာံ (ဝါ) ဒဏ္ၾသန္ငၛဳဟ္မးဂၜဳိင္င္ (ဝါ) သုီဒဏ္ၾသန္ကုႝဒဏ္ထံင္ သုီၐါဒးဒုင္ ဒဏ္ေရာင္ ပတိတ္လဝ္အမိင္သာ္ဏံ ႏြံမံင္ရ။

ဟုိတ္ဂွ္တုဲ ရဲခ်႘ဒရာင္ ပေရင္အေခါင္အရာမှိဟ္၊ ပေရင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘ ေကာန္ဍဳင္ဗဿာဗြဲမဂၜဳိင္ ဒးဒုင္ မံင္ထံင္ အာယုက္ဇမၜိင္ ႏြံမံင္ဖုိဟ္ရ။ ရဲကႜဳိပ္သၠဳိပ္ကြးဘာမဇ(၈၈) ေကုာံ ဗလံက္ကာ Blogger ဗြဲမဂၜဳိင္ ဟုိတ္ႏူ သုင္ေစာဲလဝ္ ေအန္တာနိတ္တုဲ ဒးဒုင္ရပ္ထိင္ေဖ်ံလဝ္ထံင္ေလဝ္ ႏြံမံင္ဖုိဟ္ရ။

လဟုီရဲတၜပညာတံဂွ္ ေခတ္လဿဳဟ္ဏံ ဒးသုင္ေစာဲရပ္ေအန္တာနိတ္ေရာင္။ နဗုီျပင္ဂၜးကဝ္တၛဲဏံမၢး ဨကန္ဒး သုင္ေစာဲေထက္ေရာင္။ မုဟုိတ္ဒးထိင္လဝ္ေရာဟုီမၢး အလုႝအသ႘တံဂွ္ ဂြိင္မံင္ေဖက္ မံင္ကုႝ ပေရင္မ႘ဒ႘ယာ ဂတာပ္ေခတ္လဿဳဟ္ဏံတဲု ဗြဲေတဿင္မၢး ပေရင္ေစၜာံပ႐ုိင္ ေအန္တာနိတ္ရ။

ရဲတၜအဝုႝတံ ၐုိတ္ကဆံင္လုႝ ထိင္ၾကာပ္လဝ္ ပေရင္ေအန္တာနိတ္ဒွ္ဒွ္ သဿတ္ေခတ္လဿဳဟ္ တံ ေလပ္ကၜဳိဟ္မံင္ကြတ္ IT ဂတာပ္ေခတ္တံကုီတုဲ အၾကာတင္ဝါတ္နာနာဂွ္ ၾတးပလံင္ေစၜာံပ႐ုိင္ မာန္မံင္ဖုိဟ္၊ နနဲ Facebook, Twitter တံပၜန္ ဗြဲမသၜဲလး ပလံင္ဗစုိပ္မံင္ ညးသၠံရ။ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ ပေရင္ဖံက္ပကဝ္ အေခါင္အရာမှိဟ္ သဿးဟြံက ပေရင္အာတ္မိက္ ပေရင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘၊ အာတ္မိက္ အေခါင္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ နာနာတံကုီဂွ္ ရဲႏြံအပႜဲဍဳင္ကုႝမၛးဍဳင္၊ ရဲမံင္ပႜဲၿဂဳိပ္ကုႝ ရဲတန္တဵဒဿံင္ လၱဴဍဳင္တံကုီ၊ ရဲစုိပ္ဒဿံင္ဌာန္ဍဳင္သၟာင္တံေလဝ္ ဗြဲမဂတာပ္အခိင္ ပ႐ုိင္တီေကၜာံ မာန္ညးသၠံရ။ အပႜဲေကာန္ဍဳင္အာရာတ္ တံ လုပ္မံင္ ေပဲါဗတုိက္လဿဳဟ္ဂွ္ ၾတးေစၜာံမံင္ပ႐ုိင္ နကုႝေသဝ္ဖုင္ Cell Phone ဂမၜဳိင္ ဂြံတီေကတ္ ပႜဲပ႐ုိင္ဂမၜဳိင္ရ။

အၾကာဏံ သမတအေမရိကာန္ 'အိုဝ္ပါမာ'ဟုီလဝ္ႏြံမြဲ သာ္ဂွ္''သြက္ဍဳင္နိဂုီမြဲမြဲ ညံင္ဂြံညိင္ဒဿံင္သဿး လၸထိင္လဝ္ညိ၊ ပေရင္ ကံကုသုႝဇကု ဇကုဖန္ဇန္မာန္ဟုီဂွ္ေလဝ္ ႏြံမံင္ဏီ၊ ဆက္တန္တဵအာ အတုိင္ ဗုီျပင္ေႀတံေႀတံဟုီဂွ္ ဒွ္ဟြံမာန္၊ ဂေကာံမှိဟ္ ဒက္ပၱန္လဝ္ကုႝ ပေရင္ဍဳႝဍဳိက္၊ ပေရင္ဘပဠတံဂွ္ ၐုိတ္မြဲ အခိင္ေဍာတ္ေဟင္ရ ဂြံအေခါင္မာန္၊ လဿဳိန္လၟိတ္ကာလ တန္တဵဟြံမာန္ပုဟ္၊ ဌာန္ဒှာဲ လုႝမံင္မံင္ အေခါင္ဟုီဂး ဗြဲမသၜးပြး၊ အေခါင္ေကာံဓ႐ုီ ဗြဲမၐုိဟ္လလံ၊ အေခါင္ဗၜးၐး ပေရင္သာသှာ၊ သဿဝ္ေသှာဝ္ ဥပေဒမြဲ၊ ႀတံဳၿဗဵညံင္ဟြံပၚျခာလဝ္၊ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ဇကု အေခါင္ဇကု ႐ုဲစွ္ ပတုိန္ေကတ္မာန္ ဒးႏြံေရာင္'' ရဵသာ္ဝြံ ရန္ကုႝဍဳင္အာရာတ္ဂမၜဳိင္ ကလုိက္ကဿဳႝဒဿံင္တုဲ ကုႝလဝ္သတိကုႝ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ ဍဳင္ေဆင္စပ္တံႏြံရ။

ဍဳင္ေလတ္ပ်ာ - သြက္ဂြံဒွ္အၿပံင္အလွာဲဍဳင္ ရဲ႐ုန္ဂစာန္ အေခါင္ဒ႘မဝ္ကေရၿဇ႘တံဂွ္ ဒးဒုင္ပန္ဂစုိတ္ ခ်ဳိတ္ မှိဟ္ကုႝလၛီ၊ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ ဒုႝကုႝစုိပ္အာ ကဆံင္ဒးရပ္လြဟ္ ဒွ္အာသပုန္အုိတ္တုဲ နကုႝပှာန္ အပႜဲဍဳင္ကၱဳႝ ဒွ္ ဆက္လုပ္ အာမံင္ ေပဲါဗတုိက္ဖုိဟ္၊ လဿဳဟ္အကာဲအရာ ပေရအ္အုိတ္ဂွ္ ဍဳင္ေလတ္ပ်ာရ။ သၠဳိပ္ပှာန္ ဗြဲမဂၜဳိင္ ၿပံင္လုပ္လပၚ ေကာန္ဍဳင္ကြာန္တံတုဲ လဿဳဟ္အပႜဲ 'ကတာဖ႘' သၠဳိပ္ပှာန္(၁၀) တၜေလဝ္ ဟြံေသွ္၊ ျဇဟတ္ပှာန္ 'ကတာဖ႘'ဂွ္ ရန္ကုႝအလုံဍဳင္မြဲမၢး ဆၐုိတ္(၂၀) ကႜဳိပ္ေဟင္ရ လဿဳဟ္ထိင္လဝ္မာန္၊ သြက္သ မတ 'ကတာဖ႘' ဂွ္ အခိင္ေသွ္မံင္ ညိညဓဝ္ေဟင္ရ၊၊

ဍဳင္ယ႘ေမန္ - ရဲသၠဳိပ္ပှာန္ ၐုိတ္ (၂၀) တၜ ပံင္ကုႝရဲလုပ္ ေပဲါဗတုိက္ အေခါင္အရာမှိဟ္တံတုဲ လဿဳဟ္ သီဂြံဍဳင္ေဇှာ္ သာဏာ၊ အပႜဲဂွ္ ႐ုင္အလုႝအသ႘ဗြဲမဂၜဳိင္ သီဂြံလဝ္၊ နန္သမတ ဂွ္ ေကာန္ဍဳင္ကြာန္တံ လုပ္စုိပ္အာတုဲ သမတဂွ္ေလဝ္ ဒးအာဝပ္၊ လဿဳဟ္ဒးအာ လြ႘လြတ္မံင္ ပႜဲဍဳင္သဝ္ဒ႘ရ။ ဟုိတ္ဂွ္တုဲ ညးေတံ ဗလးေထာံအဝုႝရဂွ္ လေလာင္ၾတးကၜဳင္ရ။ ဆဂး ေပဲါဗတုိက္ေကာန္ ဍဳင္ကြာန္တံဂွ္ ဟြံစုိပ္ေပဲါအံင္ဇှးဏီ ဟုီကၜာေလဝ္ ၾကပ္ဂြံေပဲါအံင္ဇှးဂွ္ ခ်ဳိတ္ပၜဳိတ္ရ။ တုပ္ကုႝ သာ္ဏံ ကုီ ေကာန္ဍဳင္ကြာန္ သ႘ရ႘ယာ၊ ပါ႐ုင္တံဂွ္ေလဝ္ ဆက္လုပ္မံင္ ေပဲါဗတုိက္ဖုိဟ္ဏီရ။

ပႜဲဍဳင္ပု႙ပၜန္ - ေလာန္ကၜဳင္ ပႜဲဂိတုေဂ်ာန္ (၃)၊ သှာံ(၂၀၁၁) ဏံ ကာလအမာတ္ဍဳင္အေမရိကာန္ 'ေဂ်ာန္မက္ကုင္' ကၜဳင္စုိပ္ဍဳင္ပု႙တုဲ ေကၜာန္ဏာေပဲါေသာင္ကလးပ႐ုိင္ဂွ္မၢး ''နကုႝအလုႝအသ႘ဗဿာဂွ္ စႏူအခိင္လဿဳဟ္ မြဲကဆံင္တုဲ မြဲကဆံင္ ဟြံပေလဝ္အာ ပေရင္အၿပံင္အလွာဲမၢး ဂတဏံ ဒးဆုႝဂဗအာ ဗုီဍဳင္အာရာတ္တံ ဗုီဒွ္ဒဿံင္ လဿဳဟ္ဂွ္ေဏာင္။ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္လဿဳဟ္ဂွ္ ဒွ္မံင္ပေရင္အၿပံင္ အလွာဲ အုိတ္ရ။ ပႜဲဍဳင္အာရာတ္သဿး ဟြံေသင္ပုဟ္ အလုႝအသ႘ ဟြံေကၜာန္ကုႝ ပေရင္အၿပံင္အလွာဲမၢး ဗြဲႀကဵညးဍဳင္ကြာန္ တံ တဝ္ေစှဟ္တုဲ ေကၜာန္အာပေရင္အၿပံင္အလွာဲ ညးတံ ေကတ္ေကတ္ ေဏာင္။''

ဟုိတ္ဂွ္တုဲ သေရာပ္မၢး သြက္ရဲလုပ္ေပဲါဗတုိက္ အေခါင္အရာမှိဟ္ဂွ္ သုင္ေစာဲကြတ္မ႘ဒ႘ယာဂၜဳိင္င္ညိ။ သုင္ေစာဲကြတ္မ႘ဒ႘ယာ ဂတာပ္ေခတ္မာန္မွ ရမ်ာင္ကညာင္ကေရဲပု႙တံ ေကၜာံစုိပ္အာ အလုံဂၜးကဝ္ မြဲမာန္ေရာင္။ ညးဂၜးကဝ္တံ ဘုိင္ထံက္ဂလာန္မၢး ေပဲါဗတုိက္ ပု႙႐ုန္ဂစာန္ဒဿံင္ဏံ ဂြံအံင္ဇှးတဲု စုိပ္တုိင္ ပၠဵျပဟ္ရ။ နနဲအသိင္အလိုန္ အလုံမြဲဍဳင္ ညံင္ဂြံဆက္လုပ္အာေပဲါဗတုိက္ အေခါင္အရာပု႙ဂွ္ တံင္တဲ မြဲကေရာံစုိအ္။

ေကှဟ္ - ဗညာအံင္(ဂ႘တ)

ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု၊ ေလဿင္-၆၂

September 2011