အလႝုသ႘ပှာန္ကႝု ေပဲါ႐ုဲမာဲ ၂၀၁၀

ဒုင္သဇိုင္ကႝုေသှာဝ္ သဇိုင္ဥပေဒ (၂၀၀၈) ေတံတဲု စိုပ္(၂၀၁၀) ေတံမၢး ေကၜာန္သၸေပဲါ႐ုဲမာဲေရာင္ သာ္ဝြံ အလႝုအသ႘ပှာန္ နအဖတအ္ လေလာင္ၾတးလဝ္ပ႐ုိင္ရ။ ေသှာဝ္မဓဇက္လဝ္ မြဲဒၿမိပ္ပြဳိင္ (၁၄) သှာံဂွ္ ဟိုတ္ႏူမဓဇက္လဝ္ ပဿိက္မြဲလပၚဓဝ္တဲု ေသှာဝ္သဇိုင္ဂ္ွ ဒေစင္ဒဿံင္ မြဲကေရက္ရ။ အမာတ္မသၸစှး ေကာန္ဂကူဂမၜဳိင္ကႝု အမာတ္ညးဍဳင္ကြာန္တအ္ မ႐ုဲစွ္လဝ္ အပႜဲေပဲါ႐ုဲမာဲ (၁၉၉၀) သှာံေတံဗြဲမဂၜဳိင္ ဟြံပါလုပ္တုဲ အတိုင္ေသှာဝ္ မဒေစင္ဒဿံင္မြဲကေရက္ဂွ္ ေကၜာန္အာေပဲါ႐ုဲမာဲမၢး ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ဂၜးတိဂမၜဳိင္ အလန္ကၜာဏအ္ စိုတ္ဟြံလုပ္စရ။

ဆဂး ဗြဲႀကဵ ဏအ္ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္လၸာ္ဍဳင္ပလုိတ္ေတံကီု၊ အ႘ယူကီု သီုကႝုကုလသမဂၢတအ္ဂမၜဳိင္ ဟိုတ္ ႏူဟြံဟီုဂး သၛိတ္ျဇဒဿံင္ လတူပေရင္ ေပဲါ႐ုဲမာဲအလႝုအသ႘နအဖတအ္တဲု ဒဒွ္ရ ေသှာဝ္သဇိုင္ ဥပေဒ ပေတာံေဏာင္ဂွ္ ဝိုတ္စအာအိုတ္ရဟာ သာ္ဝြံ သဿာပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ ကဿိန္ဍဳင္ဗဿာတအ္ ပၚပဲါတိုန္ အိုတ္ရ။ နအဖတအ္ဂွ္ ညိဟြံမိက္ဗလး အဝႝုမြဲသာ္ သြက္ဂြံကႜဳိက္ကႜဳိပ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္သဿးေဟင္ရ ပတိတ္မံင္ျဇဟတ္တဲု ပႜဲသဇိုင္ေသှာဝ္ မဓဇက္လဝ္ဂ္ွ ေကတ္လဝ္ဒှာဲ (၂၅) ကႜဳိပ္ကၜံ တဲုတဲုဒဿံင္ရ။ သၟာင္ႏူဂွ္ ရဲႏုက္တိတ္ေထာံ ႏူပှာန္တဲု သၸေထာံေကာန္ကြာန္ မင္ဒဿံင္သြက္ဂြံလုပ္႐ုဲမာဲတအ္ကီု၊ ႏူ ကႝု နအဖ ႐ုဲစွ္လဝ္ ဂေကာံေသာန္အာေယွန္တအ္ကီု၊ ကႜဳိပ္သကိုပ္ မပေတာံလဝ္ ေတှာဝ္ဒ ေတာဝ္ (၈၈)တအ္ကီု၊ သီုကႝု ေအန္အလ္ယ္ဒ႘ ကေရက္ပၚတိတ္ လၛဳႝတအ္ဂွ္ေတွ္ ေသွ္ဒဿံင္ဒှာဲ (၇၅) ကႜဳိပ္ကၜံေတံ ညံင္ဂြံေကမ္ဇ်ာပ္ေကတ္ သီုဖအိုတ္မာန္ ဂစါန္ဖန္ဇန္ဒဿံင္ရ။ ရဵသာ္ဝြံ နကႝုေသှာတ္ တၜအဝႝုပှာန္ အုပ္ဓုပ္ဍဳင္ ပႜဲေသှာဝ္ဓဝ္ဂွ္ ညံင္ရဵဂၜးကဝ္တအ္ ဂြံသၸစဿတ္သမၱီမာန္ ေဝင္ဒဿံင္ေကၜမ္ရ။

မဟာမိတ္ နအဖေႀတံ ႏူကႝုေဗာ္ (တစည) ကီု၊ ႏူကႝုဂေကာံ ေဒံါလဝ္ပန္ေပွာ္ (ဂေကာံျဇဟတ္ ေဍာတ္တ္) မှဳံသဿဝ္ၾသဇာ နအဖ တအ္ဂွ္ကီု၊ ႏူကႝုဂေကာံဗၵဗၵဲါစဒဿံင္ နအဖတအ္ သြက္ဂြံခဲါသိုက္ ပႜဲ ပေရင္ပိုန္ျဒပ္တအ္ လၛဳႝဂွ္ကီု၊ ပါလုပ္ပႜဲေပဲါ႐ုဲမာဲဏအ္မာန္ေရာင္ ညးမကၜဳိဟ္ခၜင္တအ္ ေတာ္လဝ္ရ။ ညံင္ေသၢာံပါလုပ္ဂွ္ေလဝ္ နအဖတအ္ ဗက္စန္ဒက္ဒဿံင္ရ။ ဆဂးႏူဂေကာံေဗာ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေဇှာ္ေဇှာ္ (ျဇဟတ္မေဇှာ္)တအ္ဂွ္ ဟြံပါလုပ္ရ။

အတိုင္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ (NLD) ကႝု ေဗာ္ပံင္ေကာံ ေကာန္ဍဳင္အရင္ (UNLD) (လဿဳဟ္ေကာ္ UNA) တအ္ အာတ္မိက္လဝ္ သြက္ဂြံကေလင္သၛ႘ဂၜိပ္ သဇိုင္ေသှာဝ္ဥပေဒဂွ္ေလဝ္ နအဖတအ္ ပဲါတးလဝ္ဖိုဟ္ရ။ ေပဲါ႐ုဲမာဲဏအ္ဂြံ ဒွ္ဗဗြဲဓရ္ပၜန္ဂွ္ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ မထိင္လဝ္ ပႜဲထံင္ တအ္ဂွ္ေလဝ္ မၵးကေလင္ဗလး ကႝုကီုေရာင္ သာ္ဝြံ ၐိုန္ရအာတ္မိက္လဝ္ႏြံကီုေလဝ္ နအဖတအ္ ဟြံသၸမိင္ရ။

သြက္ဂေကာံဂၜးတိတအ္ ဂြံသၸစဿတ္သမၱီကႝု ေပဲါ႐ုဲမာဲဏအ္ပၜန္ဂွ္ ေဗာ္(NLD) ေလဝ္ဒးပါကီု၊ ေဗာ္ (UNLD) (လဿဳဟ္ေကာ္ UNA) ေလဝ္ ဒးပါကီု၊ ဂေကာံေဒံါလဝ္ပန္ေပွာ္ မှဳံသီုလြဟ္ မပၱံကႝု မန္၊ ကခ်င္၊ ဝ၊ ေသံတအ္ဂွ္ေလဝ္ ဒးပါကီုေဏါင္သၢးတဲု နအဖတအ္ ဗက္စန္ဒက္ဒဿံင္ဖိုဟ္ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ ဗီုရန္လဝ္ဂွ္ ဂေကာံတအ္ဂွ္ ဟြံပါလုပ္တဲု နအဖတအ္ ဒးဆႝုဂဗဒဿံင္ကႝု အခက္အခုဲ နာနာသာ္ရ။ ဒွ္သာ္ဂွ္ရ စႝုစိုပ္အခိင္လဿဳဟ္ဏီဂွ္ နအဖတအ္ ဟြံဂံင္လေလာင္ၾတးပၱိတ္ သဇိုင္ေသှာဝ္သြက္ဂြံလုပ္ ေပဲါ႐ုဲမာဲရ။ ႏူကႝုဂေကာံေဗာ္ရပ္လြဟ္ မေဒံါလဝ္ပန္ေပွာ္ တအ္ဂွ္ကီု၊ ႏူဂေကာံေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ဂမၜဳိင္ မပၱံကႝု (NLD, UNA) ေကုာံကဿိန္ဍဳင္မၛးလၛဳႝတအ္ဂမၜဳိင္ မြဲရမ်ာင္ဓဝ္ မအာတ္မိက္လဝ္ ညံင္ဂြံဒွ္ ဗလးကႝုေကာန္ထံင္ သဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္တအ္ကီု၊ ညံင္ဂြံဒွ္ ကေလင္သၛ႘ဂၜိပ္ ဥပေဒေသှာဝ္ သဇိုင္ (၂၀၀၈) ဂွ္ကီုတဲု ညံင္ဂြံပည႘သ႘ကၜ႘အာ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္နကႝု သြာင္ပိဗၜဳိင္ (သုံးပြင့္ဆိုင္) ကီုတအ္ဂွ္ သြက္နအဖတအ္ဟီုေတွ္ ဇုက္ကဝးလုပ္ႏြံဒဿံင္ ပႜဲကအ္ေဏါင္၊ ကႜဳိပ္သၠဳိပ္နအဖတအ္ ကၜဳိဟ္ေကတ္လဝ္ သာ္ဂွ္တဲု ဂြံခ်ဴဲအာ ဂတေတံဂွ္ေလဝ္ ဟြံဂံင္အာ၊ ဂြံခ်ဳတ္ကေလင္ဂွ္ေလဝ္ ဟြံဂံင္ကေလင္ဆုတ္ လိုင္ညိင္ဒဿံင္ရ။

အခက္အခဲု မြဲပၜန္ဂွ္ လဂြံကႝုပဿိင္ကဆံင္လၱဴ၊ ႏူဘဝပှာန္ဂွ္ ႏုက္တိတ္ေထာံတဲု နဒဒွ္ ဘဝညးကြာန္ဂွ္ ဒးမင္ဒဿံင္ သြက္ဂြံလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲေတံဂွ္တဲု စိုတ္ဟြံပါမြဲသာ္ ဟိုတ္ႏူ ဟြံဂံင္စးပဿိင္ဂွ္ရ ဒးဒွ္အာ ညး ကြာန္ဓမၼတာဂွ္ေတွ္ ဟြံေျပစိုတ္ဂွ္ေလဝ္ ႏြံတဵကီုရ။ လၛဳႝတအ္ဂွ္ပၜန္ ပၚပရအ္စတသိုက္ ဟြံည႘ ညးသၠအ္ေလဝ္ ႏြံကီုတဲု အပႜဲဒပ္ပှာန္ဂမၜဳိင္တအ္ ဟြံညိင္ဝတ္ကတႝုဒွ္ ကလိုက္ကဿဳႝဂွ္ေလဝ္ ဒွ္တင္ မၵးဂြိင္ဂၜဳိင္အိုတ္မဲြေဏာင္ဂွ္ ဒွ္တဲု သြက္နအဖတအ္ဟီုေတွ္ ၿဂဳိဟ္ကတူဒဿံင္ကီုရ။

ကႜဳိပ္သၠဳိပ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ မပၱံကႝု ဒဝ္အံင္သာန္သုက်႘၊ ဥဴေဒန္ဥဴ၊ သာင္ေဃာန္ေထာန္ဥဴ၊ ကြးဘာ ေတှာဝ္ဒေတာဝ္ (၈၈) ေတံဂမၜဳိင္ ဟြံဗလးကႝုမြဲသာ္ ယဝ္ေကၜာန္သၸအာ ေပဲါ႐ုဲမာဲဏအ္မၢး ဂြိင္ေဖက္ ဂေကာံဂၜးတိတအ္ ဟြံသၸစဿတ္သမၱီတဲု ဂြံဗလးေထာံ ႏူထံင္အိုတ္ပၜန္ဂွ္ေလဝ္ ဂြိင္ေဖက္ ဂေကာံတအ္ ဂွ္ ျဇဟတ္ေဇှာ္အာ ႏူဇကုပၜန္တဲု နအဖတအ္ ဒွ္ဒဿံင္ဒဒုိက္ ေၾကပ္ျဂတ္ရ။

ဟြံကေလင္ဗလးေထာံကႝု ကႜဳိပ္သၠဳိပ္တအ္မြဲသာ္ ဒုင္ခ႘ကႝုျဇဟတ္လြဟ္ဇကုတဲု ယဝ္ေကၜာန္အာ ေပဲါ႐ုဲမာဲေဏာင္မၢး ဗီုနအဖတအ္ ရန္လဝ္ဂွ္ ဂြံအာမာဲဇှးမာန္ကီုေလဝ္ အခန္လကၠရဵေတံပၜန္ မု ကတုႝဒွ္ မာန္ဒဿံင္ဏီေရာဂွ္ သြက္နအဖတအ္ မၵးခ်ပ္လဝ္ ဂၜိင္င္ေသၛာဲေသၛာဲရ။ ကာလၾကပ္စိုပ္ အခိင္ ေပဲါ႐ုဲမာဲေတံမွ ပၱိတ္ေသှာဝ္ဒက္ေဗာ္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ဂြံလုပ္႐ုဲမာဲတဲု ဗလးပၱိတ္ေထာံ သဿာပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ ႏူထံင္ပၜန္ဂွ္ေလဝ္ သြက္နအဖတအ္ ဟီုမၢး အကာဲအရာ ေဖ်ံစိုတ္ကတႝု ဒွ္ခိုဟ္ကၜဳင္ ညိဟာဂွ္ မၵးေတာ္ခ် ခ်ိင္ၐတ္ဒဿံင္ဗဒါဏီရ။ ဂြံတတ္ေကၜာံ ပႜံက္ဏအ္ၐက္ဂွ္ နအဖတအ္ ဒးေကတ္ ဒဿံင္အခိင္တဲု ဒးပၜာဲဒဿံင္ကႜဟ္ ဗြဲမဂၜဳိင္ဏီရ။

ပဲါႏူဂွ္ ေကတ္အဆက္ကႝု အလႝုအသ႘ေသံ၊ ကႝုေသံတအ္ ဘိုင္ပည႘ကႝု ပၜန္ဂတးကေရင္(KNU) သြက္ဂြံေဒံါပန္ေပွာ္တဲု ဂြံပါလုပ္ပႜဲ ေပဲါ႐ုဲမာဲကီုရ။ ပၜန္ဂတးကေရင္(KNU)ကီု၊ ပၜန္ဂတး ရပ္လြဟ္ တှဟ္ဟ္တအ္ကီု သီုဖအိုတ္ဂွ္ ဒွ္မြဲရမ်ာင္ဓဝ္ အာတ္မိက္ဒဿံင္ ကဆံင္တုပ္၊ ပြမပည႘ပညပ္ သ႘ကၜ႘ ကဆံင္တုပ္သဿဟ္ ဟြံမြဲမၢး ဟြံဒုင္႐ုဲမာဲပုဟ္ဂွ္ ဒုင္ခ႘ပေတင္လဝ္အိုတ္တဲု သြက္နအဖတအ္ဂွ္ ဂၜာဲသြဟ္ဟြံဆႝုဏီရ။ ကဿိန္ဍဳင္တအ္ဏအ္ ဓဇူမံင္ကႝု ပေရင္ပိုန္ျဒပ္ေကုာံ သယံဇာတ ႏူကဿိန္ဍဳင္ မန္ဗဿာပ႙ု မပၱံကႝုၾကဳက္၊ ႐ုယွာ၊ ေသံ၊ ကဝ္ရ႘ယာ သၜဳင္က်ာ၊ ေအႏၵိယ်တအ္ဂမၜဳိင္ဂွ္ ႏြံပဿိက္မိက္ဂြံကႝု ေပဲါ႐ဲုမာဲနအဖတအ္ ေကၜာန္သၸတဲုဒွ္အာ ၐိုဟ္ဟ္ၾသိဳဟ္ဟ္ရ။ ဂေကာံေဇှာ္ ကုလသမဂၢကႝု ကဿိန္ဍဳင္ ျဇဟတ္မေဇှာ္ဂမၜဳိင္တအ္ဂွ္ ပႜဲေပဲါ႐ုဲမာဲဏအ္မၢး ညံင္ဂြံပါလုပ္ သီုဂေကာံဖအိုတ္မာန္ ၐိုန္ဂစာန္ကႝု ဒဿံင္ျဇဟတ္ဓရုိဟ္ကႝု နအဖတအ္ကီုေလဝ္ ႏူေဗာ္(NLD) ဟီုဂွ္ ဟြံကေလင္သၛ႘ဂၜိပ္ သဇိုင္ေသှာဝ္ ဥပေဒ ၂၀၀၈ ေတံမၢး လုပ္ဒုင္႐ုဲမာဲ ဟြံေသင္ပုဟ္ဂွ္ကီု၊ ႏူဂေကာံ(UNA)ကႝု ဂေကာံရပ္လြဟ္ ျဇဟတ္ေဇှာ္ေဇှာ္ မေဒံါလဝ္ပန္ေပွာ္တအ္ဂွ္ကီု၊ ရမ်ာင္တုပ္သဿဟ္ ဒွ္မြဲတဲု သြက္နအဖတအ္မၢး မုက္မတ္ဂြံကတူဒဿံင္ကႝု ဂေကာံဂၜးတိတအ္ရ။ ၐိုန္ဂွ္ေလဝ္ ယဝ္ရနအဖတအ္ ကေရက္ပၱိတ္ျဇဟတ္ ႏူကႝု ဂေကာံေတံညိညိ၊ ဂေကာံဏအ္ ညိညိ၊ ဥပမာ ႏူေဗာ္(NLD)ဂွ္ ကေရက္ဂြံညိ၊ ႏူေဗာ္ တှဟ္ေတံ ကေရက္ဂြံညိ၊ ႏူေဗာ္ရပ္လြဟ္ ေဒံါလဝ္ပန္ေပွာ္ တအ္ဂွ္ေလဝ္ ကေရက္ဂြံညိညိ၊ ဒှာဲေတံ ညိ ဒှာဲဏအ္ညိပၜန္ေဏာင္ဟီုမၢး နအဖတအ္ကႝုဒက္ပၱန္ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ ကြာန္ကေလာံေဍာတ္တ္ တဲု ပဿိက္စိုတ္ဂြံကၜဳင္ရမၢး သြက္ဂြံလုပ္ေပဲါ႐ုဲမာဲမာန္ဂွ္ ပၱိတ္တဵေသှာဝ္အေခါင္ဒက္ပၱန္ ေဗာ္ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ေရာင္ သာ္ဝြံ ဒွ္မာန္ရ။

ဗီုလႝုဒွ္ဒွ္ရ ဂေကာံရပ္လြဟ္ေဒံါပန္ေပွာ္တအ္ကီု၊ ဂေကာံ (NLD, UNA) တအ္ကီု၊ သီုကႝုဂေကာံခ်႘ ဒရာင္ ဒဿံင္ပေရင္ ဍဳင္ကြာန္ သြက္ကဿိန္ဍဳင္ပ႙ုတအ္ သီုဖအိုတ္ဂွ္ ယဝ္ရဗၠပ္ဗေဗင္ ဒွ္မြဲရမ်ာင္မၢး လၱဴနအဖတအ္ မပေတင္လဝ္ ဇုက္ဇေရွ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂွ္ ဂြံတတ္ၐက္ေကတ္မြဲခန္တဲု ညးဍဳင္ ကြာန္အလံုသီုညးဖအိုတ္တအ္ေလဝ္ ပါဗက္ကၜဳင္ လကၠရဵ ေပဲါဗတိုက္ပၜန္မၢး ေပဲါအံင္ဇှးေတံ ပ႙ုတအ္ ကလိဂြံမာန္ေရာင္ဂွ္ မၵးပၱဳိန္ထၞးဏာရ။

ေကှဟ္ - သှံင္မန္

ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု (ေလဿင္-၅၄)

June - 2009)