ပေရင္ကဿာတ္လဒႝု ပုိန္ျဒပ္ဍဳင္ဗဿာေသၢာံျပံင္လွာဲ ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ေကုာံ ဒတူလုိင္ေကာန္ဍဳင္အရင္

အမာတ္ကၜတ္ထဝ္လတူ ဍဳင္အေမရိကာန္ ေဂ်န္ဝါတ္ဝြံ လတူဍဳင္ဗဿာ ကဿာတ္လဒႝုပေရင္ပုိန္ျဒပ္ဂွ္ ဒစႝု ဒစးတဲု ညးေတအ္မြဲဟာန္ ေကုာံ မှိဟ္ၐါစုိပ္ကၜဳင္ဍဳင္ဗဿာဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္နအဖတအ္ ဟြံေကင္ဆႝု ညာတ္မြဲေလွ္ ဗက္ကၜဳင္အလုိက္ ကႝုကၜဳင္ဖ်ဳန္ ဒုင္တၜဳင္ကၜဳင္ရ။ အခိင္ညးအုပ္ကာနာနာ ကုလသမဂၢ ဗာန္က႘ေမာန္ ကၜဳင္စုိပ္ဍဳင္ဗဿာဂွ္ မိက္ဂြံဆႝုဂဗ ကုဒဝ္အံင္သာန္သုက်႘ကီုေလဝ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဟြံကႝုအေခါင္ရ။ ဆဂး ေဂ်န္ဝါတ္ဂွ္ ဂြံအေခါင္ဆႝုဂဗကႝု ဒဝ္အံင္သာန္ သုက်႘ရ။ အခိင္ေဂ်န္ဝါတ္စဵအာဂွ္ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ မုကႝုဏာ ျပင္တဲဂွ္ ဟြံဆႝုကီုေလဝ္ 'ေယက္တဝ္' ညးဖန္ဗဒွ္ ဟုိတ္ကိစၥ ဒဝ္အံင္ သာန္သုက်႘ ဂြံဆက္ဒးအာထံင္အပႜဲသၛိဂွ္ ဂြံဏာျပင္တဲစဵသၛိ ကေရာံေဂ်န္ဝါတ္ မြဲစြံရ။

ဟီုဍာံဍာံေတွ္ တရဵေဂ်န္ဝါတ္ဍဳင္ဗဿာဂွ္ ဂၜံင္တရဵဗ်ဴဟာ နကႝုကလုတ္သမာန္မြဲရ။ ပ႙ုတအ္ဒးျပံင္လွာဲ ေထက္ေရာင္ သာ္ဝြံ သမတ အေမရိကာန္ အုိဝ္ဗာမာ ကညာင္ကေရဲလုပ္ကၜဳင္ေပဲါ႐ုဲမာဲတဲု ဟြံတုပ္ကႝုနဲ ေၾတံ လက္ထက္သမတအေမရိကာန္ ဗုတ္(Bush) ေတံေရာင္ဂွ္ ဒးထၞးသက္သ႘ေရာင္။ ဗြဲေတဿင္ ပႜဲ ပေရင္ဆက္ေဆာံကႝု မပၱံဍဳင္အာဖဂါန္၊ အ႘ရာတ္၊ အ႘ရာန္၊ ကဝ္ရ႘ယ်ာသဿဝ္က်ာ၊ က်ဴဗာ၊ ဗဿာတအ္ရ။ အခိင္လက္ထက္သမတ ဗုတ္ေတံဂွ္ နကႝုဝါဒၾကံင္မၛိဳဟ္ (Hard Power) စကာကၜဳင္တဲု ဆက္ေဆာံရ။

လက္ထက္သမတ အုိဝ္ဗာမာဂွ္ ဗီုျပင္ဆႝုဂဗသ႘ကၜ႘ညးသကအ္(Dialogue) တဲု နကႝုဝါဒဍိဳန္ၐတ္ (Soft Power) ဂွ္ ေသာင္ကလးေကတ္ ဟုိတ္ကိစၥေရာင္ ဂစာန္ကၜဳင္ရ။ ဆဂး အေမရိကာန္တအ္ ဂၜံင္တရဵ မူဝါဒသဇုိင္ သၸကၜဳင္အစာံ ဒစႝုဒစးကႝု ေသှာတ္တၜအဝႝု၊ ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ဂြံၾတးအလုံဂၜးကဝ္၊ ဒးေ႐ွ္ေသွ္အေခါင္အရာ မှိဟ္တအ္ဂွ္ ျပံင္လွာဲေကၜံဟြံဂြံရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ စကာနဲကဲ ဝါဒဍိဳန္ၐတ္တဲု ဒးဆက္ ေဆာံေရာင္။ ယဝ္ဟြံဂြံမၢး မပါလုပ္ပေရင္ကဿာတ္လဒႝု ဝါဒၾကံင္မၛိဳဟ္ (Hard Power) ဒးစကာကီုေရာင္။ မူဝါဒၐါဏံဂွ္ ေကာ္စ မူဝါဒ ေစွ္ကႝုဗဗြဲဓဝ္ (Smart Power)) ဂွ္ သမတအုိဝ္ဗာမာ ေဖ်ံကၜဳင္ မူဝါဒသဇုိင္ ဂၜံင္တရဵပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။

သြက္ဂြံ႐ုပ္သီ ပေရင္ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္တဲု ပေရင္ဆက္ေဆာံကႝုအေမရိကာန္ ညံင္ဂြံေျပျပံင္ဂွ္ အလႝု အသ႘ပှာန္တအ္ေလဝ္ မှဳံဒဿံင္ပဿိက္ကီုရ။ နဲကဲလႝုဂြံလုပ္ အခိင္ဂၜာဲဒဿံင္ေပှာ္ေထာင္ဂွ္ ေဂ်န္ဝါတ္ ဖန္ဗဒွ္ကႝု အေခါင္အရာရ။ စႏူတရဵေဂ်န္ဝါတ္တဲု ပေရင္ခ်႘ဒရာင္ ဌာနဍဳင္သၟာင္ စပ္ကႝုကလုတ္သမာန္ေလဝ္ ပါလုပ္ကၜဳင္ရ။ စႝုကႝုစုိပ္ အဆံင္ ဒုဝန္ေဇှာ္စပ္ကႝုဍဳင္သၟာင္ ကၜဳင္စုိပ္ဍဳင္ဗဿာရ။ ႏူကႝုသြာင္ပ႐ုိင္တအ္ ပၚပဲါကႝုျဇဟတ္ဓ႐ုိဟ္ ကိစၥကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ကႝုဍဳင္ဗဿာဂွ္ မိင္ဒဿံင္ရမ်ာင္ အလုံဂၜးတိရ။ ''ကဿာတ္လဒႝုပိုန္ ျဒပ္လတူဍဳင္ဗဿာဂွ္ ဟြံစုိပ္တရဵ''သာ္ဝြံ မှိဟ္ဟီုဒဿံင္တအ္ဂွ္ ဒွ္ရဲသဿာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ဗက္ဍာ္သာ၊ ဒွ္မှိဟ္ ထံက္အလႝုအသ႘ပှာန္ေရာင္။ ယဝ္ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ လတူဍဳင္ဗဿာ ဟြံစုိပ္တရဵမၢး အလႝုအသ႘ပှာန္တံ ေလဝ္ ဟြံဒးဆက္ေဆာံကႝု အလႝုအသ႘အေမရိကာန္ရ။ ဟုိတ္ႏူကဿာတ္ လဒႝုပုိန္ျဒပ္ စုိပ္တရဵဂွ္တဲု ကိစၥ ကဿာတ္ လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဏံဂွ္ ဒဿာႏူကႝု ဒဝ္အံင္သာန္သုက်႘ေရာင္ အလႝုအသ႘ပှာန္ ဒွ္ကၜဳင္ေဒါသ ေစာဲစပ္လဝ္ လတူညးရ။

စပ္ကႝုကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္တဲု ညးဂွ္ဒးဇီုကပုိက္ဂွ္ အဓိကမှိဟ္တာလ်ိဳင္ အလႝုအသ႘ပှာန္၊ မှိဟ္ဗၵဗဒဲါ အလႝုအသ႘ပှာန္တဲု ေကၜာန္ဒဿံင္ပုိန္ျဒပ္တအ္ ပါလုပ္ရ။ သဿာကေမၜာန္၊ သဿာဗၛ၊ တၜပညာ၊ မှိဟ္ေကၜာန္မြဲတၛဲ စမြဲတၛဲ၊ ေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္ ဒးဇီုကပုိက္ဟီုဂွ္ ဒဿာႏူ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ မူဝါဒအုပ္ဓလီုလဝ္ ပေရင္ပုိန္ျဒပ္ရ။ ဒဿာႏူကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္တဲု သဿာကေမၜာန္ဒးဇီု ကပုိက္ဂွ္ လဿိဟ္မှိဟ္ဟြံဂၜိဳင္ ႏူကုိဋ္ကီု ေလဝ္ ဟုိတ္ႏူအလႝုအသ႘ ပှာန္တအ္ ဂၜံင္တရဵမူဝါဒ ေဗၜတ္မွာတဲု မှိဟ္ဒွ္ဒဿံင္ဒဒုိက္ (၅၀) ျပေကာတိကုိဋ္ ျပင္ျပင္ဂွ္ ၐုိန္ဍိဳက္ဒဿံင္ဖံင္ ကီုေလဝ္ ေကၜာဝ္ဒဿံင္ဍာ္ရ။

ကဿာတ္လဒႝု ပုိန္ျဒပ္ဂွ္ စုိပ္ဒဿံင္တရဵ ေရာင္။ ဆဂး ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဏံဂွ္ ပေရင္ ျပံင္လွာဲဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ဒွ္ကၜဳင္ဟြံမာန္ရ။ နကႝုနဲကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဂွ္ ဟြံစုိပ္တရဵ ဟြံေသင္၊ စကာနဲကဲကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ ညံင္ ဟြံဂြံစုိပ္တရဵဂွ္ ဘုိင္စႝုဒှာမံင္တအ္ဂွ္ရ ဟြံစုိပ္တရဵဒွ္ကၜဳင္ရ။ သှာံ (၁၉၈၆) ေတအ္ ပႜဲဍဳင္အာဖရိကသၜဳင္ က်ာ အခိင္အလႝုအသ႘ဗုိဝ္တာ (Botha) မှိဟ္စှာံဖ်ဳန္ဗုတအ္အုပ္ဓုပ္ဂွ္ ပၚျခာအဆံင္မှိဟ္ဗု မှိဟ္လစံက္တဲု နကႝုကုလသမဂၢ ေဖ်ံသဂုတ္သြာတ္ ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ ကႝု အလႝုအသ႘ဗုိဝ္တာရ။ ဗီုျပင္ကဿာတ္လဒႝု ပုိန္ျဒပ္ဒုိဟ္ဇ႘ Multi-ateral Sanction) ရ။ ဟုိတ္ႏူဍဳင္လုပ္ဂေကာံ ကုသလမဂၢတအ္သီုဖအုိတ္ ကဿာတ္ လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဂွ္ စုိပ္ကၜဳင္တရဵ ေကြံေကြံရ။ ပဿိက္ေဇှာ္အုိတ္ဂွ္ ဍဳင္မှဳံတုိက္ အာဖရိက နမ႘ဘ႘ယ်ာ၊ ေဘာဝါ ဏာ၊ ေျဇင္ဗာ ဗ႙ု၊ မႝုဇာန္ေဗတ္၊ မပၱံဍဳင္ဝုတ္ဒုိဟ္တအ္ဖအုိတ္ သၛဳမြဲကဠတ္ ၾသန္မြဲဒေကဝ္ေလဝ္ ဟြံ႐ီုဗင္ အလႝုအသ႘ဗုိဝ္တာရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ပိသှာံဟြံေပင္ အလႝုအသ႘ဗုိတာ ဒးေစွ္ႏူကႝု အဝႝုရ။

ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ လတူဍဳင္ဗဿာဂွ္ ကုလသမဂၢေဖ်ံလဝ္ ဗီုျပင္ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ ျဒပ္ဒုိဟ္ဇ႘ ပႜဲဍဳင္အာဖရိက သၜဳင္က်ာေတံ ဟြံ ေသင္ရ။ ဍဳင္အေမရိကာန္၊ သမဂၢ ယူေရာပ္၊ ၾသသေတလ႘ယ်ာတအ္ ပါလုပ္တဲု ညံင္ကဿာတ္ လဒႝုပုိန္ျဒပ္ပုိင္ျခာ(Limited Sanction) ရ။ ဂြံဒွ္ဗီုဏံဂွ္ေလဝ္ ကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဍဳင္ဗဿာ ေရာင္ ေဖ်ံပႜဲကႝုကံင္ျဇ႘ဂီုကၜဳီ ကုလသမဂၢဂွ္မၢး ဍဳင္မှဳံကႝုအဝႝု ဗ႘တုိဝ္(Veto) ဍဳင္ႂကက္၊ ဍဳင္ရယွာတအ္ တးပဲါေကၜံတြႝဳရ။ ပေရံႏူဏအ္ ဂွ္ ဍဳင္ႂကက္၊ ဍဳင္အိႏၵိယ်၊ ဍဳင္အာျဇ႘ယာန္ ဍဳင္မှဳံဝုတ္ဒုိဟ္ ၾကပ္ဍဳင္ဗဿာ တအ္ ဟြံကဿာတ္ လဒႝုပုိန္ျဒပ္ ဗီုအလႝုအသ႘ဗုိဝ္တာေတံရ။ ဍဳင္သယံဇာတဂၜိဳင္ ဗီုဍဳင္ဗဿာဏအ္ဂွ္ ဟြံဒးႁပိင္ ကႝု အေမရိကာန္၊ ယူေရာပ္မြဲသာ္ ဂြံဂၜံက္စ သဿးသဿးတဲု ကိစၥကဿာတ္လဒႝုပုိန္ျဒပ္ဂွ္ ကရဵလဝ္စး ဟြံသၸဂ႐ု ရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္ဗဿာ ဗီုႏြံပဿိက္ မပၱံကႝုကၞင္က်ာ၊ ကေပါတ္ပှာန္၊ ကေပါတ္စက္တအ္ ဍဳင္ဝုတ္ဒုိဟ္ဗေပင္ ကႝုလဝ္ရ။ ကဿာတ္လ ဒႝုပုိန္ျဒပ္ အကာဲအရာဏံဂွ္ရေတွ္ အလႝုအသ႘ ပှာန္နအဖတအ္ ဟြံေဖက္မြဲသာ္ ဗီုဒးစုိတ္ တန္တဵဂြံရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ေဖက္ဂွ္ ဗီုသမတအ႘ရာတ္ (သာတ္ဒါန္ဟူႁဇင္)ရ။

သဿဝ္အကာဲအရာဏံရ စကာ ကဿာတ္လဒႝု ပုိန္ျဒပ္ဂွ္ သြက္ဍဳင္ဗဿာ ဂြံျပံင္လွာဲ ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ေဇတ္ေဇတ္ဂွ္ ဒွ္ဟြံ မာန္ရ။ လဿဳဟ္ဂေကာံပ႐ုိင္ ဗက္လက္ကရဵ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ေသှာဝ္ဥပေဒ သဇုိင္ သှာံ (၂၀၀၈)ဂွ္ ႏူကႝုညးဍဳင္ကြာန္တအ္ ထံက္ဂလာန္သၸလဝ္ဒတန္တဲု ဒွ္ေသှာဝ္ဥပေဒ သဇုိင္ ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ေဇတ္ေဇတ္ေရာင္ ေကာံတဲုလီဒဿံင္အုိတ္ရ။ လီဒဿံင္ေရာင္ ၐုိန္ရတီမံင္ကီု ေလဝ္ ဂြံထၞးသက္သ႘သာဓက ဟြံမြဲတဲု နကႝုဂေကာံျဇဟတ္ ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ဂၜးကဝ္တအ္ ဟီုဟြံဂြံရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ေပဲါ႐ဲုမာဲ သှာံ(၂၀၁၀)ဂွ္ ညံင္ဂြံဒွ္ေပဲါ႐ဲုမာဲ ဓဝ္ယာမြဲကီု၊ မှိဟ္မင္ရံင္လၛတ္ဂၜးကဝ္တအ္ ညံင္ပါလုပ္ကီု သာ္ဏအ္ရ အာတ္မိက္ကၜဳင္ရ။

ပေရင္အုပ္ဓုပ္ပှာန္ သြက္ဂြံဒွ္ဍာ္ ဇမၜိင္ဂွ္ ေသှာဝ္ဥပေဒသဇုိင္ သှာံ(၂၀၀၈) ဏအ္ ဒွ္ဒတန္တဲုမွ အလႝု အသ႘ပှာန္တအ္ ေကၜာန္သၸေပÌ႐ဲုမာဲဂွ္ သြက္အလႝုအသ႘ ပှာန္တအ္ မုဟြံဒးဒွ္ဓဝိင္ရ။ ဗီုေဍံတအ္ မိက္ေသၢာံဂြံဂွ္ ေကတ္လဝ္တဲုတဲုရ။ ဟီုအေရဝ္ ေအင္ကလိက္ေတွ္ (Child - play) ရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ အခိင္ တၛဲဏအ္မၢး နကႝုဂေကာံျဇ ဟတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘တအ္ ေပဲါ႐ဲုမာဲသှာံ (၂၀၁၀)ဂွ္ စြံလက္ကရဵတဲု ညံင္ဂြံဆႝုဂဗသ႘ကၜ႘တက္က်ာဂွ္ ဒးစြံအဓိကေရာင္။ ပႜဲကႝုဆႝုဂဗ သ႘ကၜ႘တက္က်ာဂွ္ေလဝ္ ညံင္ဂြံဒွ္အဆံင္ စုိပ္စုိပ္တဲု ပေရင္ပှဳက္ဓလုက္ဟြံမြဲ ပည႘ပညပ္သ႘ကၜ႘ ဒးကႝုေကတ္ ညးသကအ္ေရာင္။ အလႝုအသ႘ ပှာန္တအ္ ဂစာန္ဒဿံင္ညံင္ဂြံ ကေလင္စုိပ္ကႝုဂၜးကဝ္ဂွ္ ေကာန္ဍဳင္အရင္မတန္တဵဒဿံင္ ပႜဲဍဳင္ဗဿာတအ္ေလဝ္ ဗီုညးညးညာတ္ လ ညာတ္ထကးဒဿံင္ရ။

ဒးကေလင္ရံင္ အကာဲအရာ ေကာန္ဍဳင္အရင္ပၜန္မၢး ပေရင္ဆႝုဂဗ အခက္အခဲု ႏြံမံင္ဗြဲမဂၜိဳင္ရ။ ဂေကာံ ေဖ်ံလြဟ္ကီု၊ ဂေကာံေဒံါပန္ေပွာ္ကီု၊ ဂေကာံဟြံဂြံေဒံါပန္ ေပွာ္ကီုတအ္ဂွ္ ပေရင္ခက္အခဲု ညးကႝုညးႏြံရ။ ဗြဲကုိပ္ကၜာ ဂေကာံေဖ်ံလြဟ္မၢး အလႝုအသ႘ပှာန္နအဖတအ္ ကႝုဒက္ပတန္ဒပ္ပှာန္မင္ပယ်ႝဳရ။ ဟုိတ္ႏူ ကိစၥ ဒက္ပတန္ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳတဲု ပႜဲဂေကာံေဖ်ံလြဟ္ဂွ္ ပေရင္ည႘သဿဟ္ဟြံမြဲရ။ ဒုင္တဲတုပ္လဝ္စုိတ္ကႝု အလႝုအသ႘ပှာန္ နအဖ ဂေကာံေဖ်ံလြဟ္ (ေကာ္) ဟံင္တယဝ္(KPF)ဂွ္ ပၚတိတ္ကၜဳင္ႏူကႝု ဂေကာံ ပၜန္ဂတးကေရင္ ႏူဒပ္မဟာ(၆) ဂွ္ဝြံ ဂြံဒက္ပတန္ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳဂွ္ ဒးပေကာံပေကဝ္ျဇဟတ္ေရာင္။ ဟုိတ္ ႏူပေကာံျဇဟတ္ဂွ္ ေရင္တၜဳင္ ဟြံမာန္တဲု ကႝုေစှာန္ပညဳင္ သကုိပ္တမ္ဒပ္မြဲတၜ ဒးဇူေရာင္ဂွ္တဲု ဒွ္ကၜဳင္ပဋိပကၡ ပႜဲဂေကာံဂွ္ရ။

ပႜဲကႝုဂေကာံဒ႘ေကဗ႘ေအေလဝ္ ဟုိတ္ႏူကႝုဒက္ပတန္ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳတဲု ပေရင္ည႘သဿဟ္အၾကာဂေကာံ လီုမံင္ေရာင္။ မှိဟ္တာလ်ိဳင္ အဆံင္လၱဴတအ္ ဒုင္တဲဒပ္မင္ပယ်ႝဳကီုေလဝ္ ေကာန္ပှာန္သဿဝ္တအ္ဗြဲ မဂၜိဳင္ ဟြံဒုင္တဲရ။ ဟုိတ္ဂွ္တဲု ေကာန္ပှာန္ဒ႘ေကဗ႘ေအလၛႝဳတအ္ လုပ္ပံင္ေကာံကႝု ဒပ္ေကေအန္ယူေလဝ္ ႏြံကီုရ။ လဿဳဟ္ဂေကာံ ဒ႘ေကဗ႘ေအကႝု ဂေကာံေကေအန္ယူတအ္ တက္က်ာပည႘ပညပ္ဒဿံင္ ကိစၥဂကူ ႏြံမံင္ေရာင္။ ပႜဲအရာဏအ္ဂွ္ သြက္ေကာန္ဂကူကေရင္တအ္ ဒးသၸသတိေရာင္။ အလႝုအသ႘ပှာန္နအဖဝြံ ဂကူမြဲမြဲည႘သဿဟ္အာမၢး ဗီုေဍံတအ္ဒးစုိတ္ဂွ္ ဖန္ဗဒွ္ဟြံဂြံရ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ ေကာန္ဂကူမြဲမြဲဂကူ ညံင္ဂြံထကး ဒဿံင္ဂွ္ ေဍံတအ္ဖန္ဗဒွ္လဝ္တြႝဳရ။ ပႜဲအရာဏအ္ေတွ္ ကႜိဳပ္သကုိပ္ဒ႘ေကဗ႘ေအတအ္ ဒးသၸသတိေဇှာ္ေဇှာ္ ရ။ ဗြဲေတဿင္က်ာ္ေဇှာ္မ်ာင္ဂ်႘ငၛဴရ။

ေကာန္ဍဳင္အရင္ ဂကူမာင္ဠာဝြံ ဂြံဒက္ပတန္ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳဂွ္ မှိဟ္တာလ်ိဳင္အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ေစွ္မံင္ ပေရင္စန္ဒက္ႏြံရ။ ဂေကာံမာင္ဠာဝြံ ႏြံဒဿံင္ပႜဲပယ်ႝဳရးေသံ သကုတ္ဗဿံက္တဲု ေဒသေတဿင္(၄) ဒပ္ပှာန္ မဟာမိတ္ ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ေကာန္ဂကူ (အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္အဖြဲ႔) မှိဟ္ကႜိဳက္ ကႜိဳပ္ဂွ္ ဥဴသာင္ေလန္ (ဦးစုိင္းလင္း) မဒွ္ရ။ ဂေကာံညးတအ္ ဆႝုဂဗကုႝမှိဟ္တာလ်ိဳင္ အလႝုအသ႘ ပှာန္နအဖ ဒုဂအုပ္ဗုိလ္ေဇှာ္ ေယ်ဝ္ေမ်တ္ (ဒုဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ရဲျမင့္)တဲု သ႘ကၜ႘ကိစၥဒပ္မင္ပယ်ႝဳရ။ အခိင္ခ်ဴ လိက္ပေရင္ဏံဂွ္ ဒုင္တဲ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳေဏာင္ဂွ္ ဟြံေဖ်ံသဂုတ္သြာတ္ဏီရ။

ပႜဲေကာန္ဂကူကေခ်င္ေလဝ္ ဂေကာံေဒံါပန္ေပွာ္ေကအုိင္အုိဝ္ဂွ္ ဒက္ပတန္ဒပ္မင္ပယ်ႝဳဟာဂွ္ ဟြံခ်ိဳတ္ ပၜိဳတ္ဏီရ။ ဆဂး ဒပ္ပှာန္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ဍဳင္ကေခ်င္တဿိ (ကခ်င္ျပည္ဒီမုိကေရစီသစ္တပ္မေတာ္ ေအန္ဒ႘ ေအေက) ဒုင္တဲဒပ္ မင္ပယ်ႝဳတဲု သြက္ေသၢာံကႝုတာလ်ိဳင္ အဆံင္တအ္ဂွ္ေလဝ္ ေကၜာန္ဗဒွ္ကၜဳင္သဘင္ ကှာ ပႜဲဍဳင္ပါန္ဝါ (ပန္းဝါႁမိ႔) ပယ်ႝဳဗဿာ - ႂကက္ရ။ ပႜဲေကၜာန္ဗဒွ္သဘင္ကှာဂွ္ ႏူကႝုအလႝုအသ႘ပှာန္ သကုိပ္ရးေဒသသဿဝ္က်ာ (ေျမာက္ပုုိင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္တုိင္းမွဴး) ဂဥဳပ္ဗုိလ္သုိဝ္ေဝန္ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ စုိးဝင္း)၊ ႏူဌာန ဝန္ေဇှာ္စႝုဒှာ ဂဥဳပ္ဗုိလ္ မာင္မာင္အုန္ (ေမာင္ေမာင္အုန္း)၊ ေကာန္ဂေကာံ ေအန္ဒ႘ ေအေက မပၱံကႝုအဆံင္ဗုိလ္မွဴ၊ ဗုိလ္ေဇှာ္၊ ဗိုလ္၊ ဒုဗုိလ္ ေကုာံ အဆံင္တှဟ္တှဟ္တအ္ေလဝ္ တုိန္စုိပ္ပႜဲ သဘင္ကှာဂွ္ရ။

ပႜဲဂကူမန္ဂွ္ နကႝုေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳဂွ္ ဟြံဒုင္ကီုေလဝ္ ႏူကႝုအလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ေကာ္ဆႝုဂဗကႝု မှိဟ္တာလ်ိဳင္ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ေဒံါဇူလဝ္ႏူကႝုေဗာ္တအ္တဲု သြက္ဒက္ပတန္ ဒပ္မင္မြဲကြာန္ဂွ္ ဆႝုဂဗသ႘ ကၜ႘ကၜဳင္ရ။ ဆဂး မှိဟ္ေဒံါဇူလဝ္ ဒုင္တဲဟာ၊ ဟြံဒုင္တဲဟာဂွ္ ဟြံတီဏီရ။ အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ဆႝုဂဗ သ႘ကၜ႘လဝ္ ကႜိဳပ္သကုိပ္ ဒပ္ရာမည 'နာဲယႈိင္' (ႏုိင္ေရွာင္)၊ သကုိပ္ပှာန္ေၾတံ 'နာဲအံင္နာင္' တအ္ေလဝ္ ႏြံရ။ ဒပ္မင္ပယ်ႝဳဂွ္ ဟုိတ္ႏူေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ဟြံဒုင္တဲတဲု အလႝုအသ႘ပှာန္တအ္ ေကာန္ဂကူမန္ ညံင္ဂြံထကးဂွ္ ဖန္ဗဒွ္ကၜဳင္ ပႜဲအၾကာဂကူ မန္ရ။ ယဝ္ရမှိဟ္ေဒံါဇူႏူေဗာ္တအ္ကီု၊ ကႜိဳပ္သကုိပ္ ဂေကာံပၚ ႏူေဗာ္တအ္ကီု ယဝ္ဒုင္တဲမၢး သြက္ဂကူမန္ အနာဂတ္ဂွ္ ဒွ္ဓဝိင္ေရာင္။ မန္ကႝုမန္ ညံင္ဂြံပန္ညးသကအ္ ဂွ္ တၜအဝႝုပှာန္တအ္ ဖန္ဗဒွ္ ကၜဳင္မာန္ေရာင္။

အလႝုအသ႘ပှာန္ဗဿာဝြံ မြဲလၸာ္ဂွ္ အေဃာဂစာန္ဒဿံင္ ညံင္ဂြံ ထံက္ဂလာန္ဂၜးကဝ္ မပၱံအေမရိကာန္၊ ယူေရာပ္ တအ္ကီု၊ မြဲလၸာ္ဂွ္ ပၚထကးဒဿံင္ ဒပ္ရပ္လြဟ္ေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္တဲု ဒက္ပတန္အာ ေသှာဝ္ဒ႘မဝ္ ကေရျဇ႘မၢး ဍဳင္ဗဿာဂွ္ ဒွ္ဍဳင္ေသှာတ္ဒ႘မဝ္ကေရျဇ႘ ေဇတ္ေဇတ္ဟာ ဟြံေသင္မၢး ဆက္ဒွ္အာေပဲါပှာန္ အပႜဲဍဳင္ဟာဂွ္ အခိင္တအ္ ကႝုကၜဳင္သၢဳတ္သြာတ္ေရာင္။

ညးပၲဳိန္ထၞး - ရတ္သာ

ဂ်ာေနဝ္ေခတ္ပ႙ု (ေလဿင္ - ၅၆)

December 2009